AGİOS EFTESİOS KİLİSESİ – İNCESU / KAYSERİ

Yeri: Kayseri ili, İncesu ilçesi, Yeni Cami Mahallesinde, Kilise Sokakta yer almaktadır.

Bugünkü durumu: Kullanılmamakta, harap bir haldedir.

Tarihi: Kilise 1835 yılında inşa edilmiştir. Plan ve mimari özellikleri: Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen bir plân arz eden yapının dış ölçüleri yaklaşık olarak 29.30×10.20m. dir. Yapı batıdan doğuya doğru meyillenen bir arazi üzerine inşa edilmiştir. Yapı ikişerden beş sıra halinde toplam 10 sütunla üç nefe ayrılmıştır. Orta nef diğerlerinden daha yüksek ve geniştir. Yapının batı cephesinde bulunan ve iki katlı olarak düzenlenen narteksin ikinci katı yıkılmıştır.

Narteks kuzey-güney yönde dikdörtgen plânlı olup, güney ve kuzey cepheleri de U şeklinde dolaşır.

Kiliseye üç kapıdan girilmektedir. Bunlardan biri kuzeyde, biri güneyde, diğeri ise batıdadır.

Güney ve kuzeydekilerden yan neflere geçilmektedir. Yan neflere geçişi sağlayan kapıların boyu 184 cm. eni 115 cm.dir. Kapıların kemeriyle birlikte yüksekliği 275 cm.dir. Kapılar içten dışa doğru daralmaktadır. Apsisin simetriğinde batı cephede giriş kapısı bulunmaktadır. Bu kapı diğerlerinden daha anıtsal görünüşlüdür. Kapının boyu 215 cm., eni 145 cm.dir. Orta nef, 5.50 m. genişliğinde olup yan neflerden kare şeklinde yüksek kaidelere oturan sütunlara atılmış yuvarlak kemerlerle ayrılmaktadır. Beyaz badanalı taş sütunlar kompozit başlıklara sahiptirler. Sütunların kaideleri

73 cm. eninde 120 cm. yüksekliğindedir. Kemerlerin üzengilerinde demir gergi çubukları yer alır. Yan neflerde demirden gergi çubukları tonoz eteğinde kuzey-güney doğrultuda atılmıştır. Sütunların dizilişleri eş aralıklı değildir. Sütunlar arasındaki mesafe 3.03 m. ile 3.92 m. Arasında değişmektedir. Doğu yönde bulunan apsis genişliği orta nefle aynı olup derinliği 2.30 m.dir. Apsis nişinin içinde kuzey yönde bir niş bulunmaktadır. Sivri beşik tonozla örtülmüş olan apsisin içinde iki adet pencere gözlenmektedir. Nişin üst kısmı yuvarlak kemerli olup, iki yanda sütunceler üzerine oturmaktadır. Alt kısmı ise ortadaki daha büyük olmak üzere vazo şeklinde üç konsol görülmektedir. Diğer bir niş ise apsisin güney yan mekânında bulunmaktadır. Bu nişin üst kısmı istiridye kabuğu şeklinde örtülmüştür. Kuzey duvarın batısına açılan bir kapıyla kuzey yan nefe geçilmektedir. Kuzey yan nef duvarına toplam dört pencere açılmıştır. Pencereler arasında eşit mesafeli dört plaster bulunur. Kapının üst kısmına açılan pencerenin boyutları daha küçüktür. Pencerelerin üst bölümleri yuvarlak kemerli silmeler içine alınmıştır. Silmenin ortasında yekpare bir taş olup içinde haç kabartması vardır. Kuzey yan nefin doğu tarafında biri altta diğeri üstte iki adet niş bulunmaktadır. Dikdörtgen formlu bu nişler sadedir. Güney yan nef kuzey yan nefle aynı karakterdedir. Bu nefin doğu ucunda bir apsis bulunur. Batı ucu ise nartekse dayanır.

(Şeyda Güngör Açıkgöz’den) 1068 Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri Dış cephede saçakların üç kademeli silme kuşağıyla çerçevelenmiş olduğu gözlenir.

Süslemesi: Kilisenin apsisinde Kutsal Ruh tasviri yer alır. Burada güneş biçiminde bir madalyon olarak düşünülmüştür. Kuzey yan nefin tonozunda konsil sahnesi işlenmiştir. Bezemeler fresk olarak yapılmıştır. Yapının duvarlarında bugün büyük oranda tahrip olmuş freskolar yer almaktaydı. Bu freskoların çoğu sıvanın dökülmesi veya duman islerinden dolayı tahrip olmuştur.

Malzeme ve teknik: Yapının tamamında düzgün kesme taş kullanılmıştır. İç mekânda tonoz gergilerinde demir malzeme kullanılmıştır. Yapının kitabesi yoktur. Çeşitli tarihi kaynaklardan ulaşılan bilgilere göre eser 1835 yılında inşa edilmiştir.

İncesu ilçesi Yeni Cami Mahallesi Kuyubaşı Sokaktadır.
Kesme taştan dikdörtgen biçiminde üç nefli olarak inşa edilmiştir. Orta nef yan neflerden daha geniş olup doğu ucunda yarım daire biçimli apsis bölümü yer alır. Batı cephesinde ana girişin yer aldığı narteks kısmı yıkılmıştır. Yapının üst örtüsü içte beşik tonoz, dışta ise beşik çatıyla örtülüdür. Narteksin her iki yanında mezar odaları yer almaktadır. Nefler arasında beş adet sütun yer alır. Sütun kaideleri kare kesitli iken gövde kısmı daire kesitlidir. Yapının kuzey ve güney cephesinde dikdörtgen biçimli, taş söveli mazgal şeklinde daralan pencereler yer almaktadır. Bu pencerelerin üzerinde yarım daire şeklinde dıştan içe doğru girintili silmelere sahip taş alınlıklar vardır. Alınlıkların orta kısmında kabartma haç motifleri vardır.
KAYNAK: KAYSERİ KÜLTÜR VARLIKLARI ENVANTERİ