BUCA (KIZILÇULLU) SU KEMERLERİ – BUCA / İZMİR

Tarihteki adı Paradiso (cennet), Osmanlı döneminde ise Kızılçullu olarak adlandırılan su kemerlerinin bulunduğu vadi, İlyas Peygamber ya da bu günkü adıyla Yeşildere vadisi olarak bilinmektedir. Pagos (Kadifekale) dağı eteklerinden kemer çayının diğer tarafından kente gelen suyun akışını düzenlemek amacıyla inşa edilmiş olan kemerlerin yapımı ve onarımı konusunda, elimizde bulunan iki adet Roma dönemi yazıt bizi aydınlatmaktadır.
M.S. 79-80 yılına tarihlenen ilk yazıtta; İmparator Trianus’un babası olan ve o dönemin Proconsül (Vali) olarak görev yapan Mulpius Trianus’un bu kemerleri, Değirmen tepe üzerindeki Zeus Akraios (Doruktaki Zeus) tapınağına su getirmek için yapıldığını yazmaktadır.
M.S. 1010-111 yıllarına tarihlenen ikinci yazıtta ise, Trianus döneminde Asia ilinde prokonsül (Vali) olarak görev yapan Baebius Tullus’un su kemerlerini onarttığı bilgisine ulaşılmaktadır. Bu yazıtların tarihine dayanarak, Kemer çayını geçip Değirmentepeye (Bahribaba parkının üstü) kadar suyu ulaştıran ve şehre dağıtılmasını sağlayan Kızılçullu su kemerlerinin Erken Roma döneminde inşa edildiği söylenebilir. Ancak bu kemerler yıllara meydan okurcasına, Bizanslılar ve Osmanlılar tarafından da çeşitli defalar onarımlar geçirerek uzun süre kullanılmıştır.
Aralarında takribi 100 metre kadar mesafe bulunan ve Doğu Batı yönlü uzanan bu kemerlerden önde görünenin günümüzde korunabilmiş uzunluğu yaklaşık 50 metre, arkada kalanın ise 120 metredir. İki sıra halinde üst üste yapılmış olan kemerler kesme taş ve tuğla malzeme ile inşa edilmiştir. Ortada yer alan kemer diğerlerinden daha geniş ve yuvarlaktır ve iki yanında sel yaranlarla desteklenmiştir. Diğer kemerler daha küçük boyutlu ve sivridir.
Ön kemerlerin üzerinden geçen iki sıra pişmiş toprak borunun, ileride ters sifon gibi yükselerek diğer su kemerlerinden gelen suyla birleşmesi Osmanlı yapısı özelliği göstermektedir.