OLUKBAŞI (BİRESSE) SU KEMERİ – BOZDOĞAN – AYDIN

Bozdoğan’a 25 km uzaklıkta olan olukbaşı (Biresse) Köyünde tarihi eser niteliğinde iki su kemeri ve köy halkı arasında “ Meryem Ana Türbesi ” olarak bilinen, ancak kime ait olduğu kim tarafından yaptırıldığı bilinmeyen bir türbe yer almaktadır.
Köprü Roma döneminden kaldığı söylenmektedir. Tek gözlü olan köprünün bir tarafı aşınmış ve yıkılmaktadır.
OLUKBAŞI, BOZDOĞAN

TARİHÇE

Köyün eski adı Biressedir. Köyün adının eski yerel halk diliyle ese(İsa)’den yani İsa’nın birleşmesinden geldiği söylenmektedir. Olukbaşı adının ise nereden geldiği ve geçmişi hakkında bilgi yoktur. Köyde tarihi eser niteliğinde iki su kemeri ve köy halkı arasında Meryem Ana türbesi olarak bilinen bir türbe bulunmaktadır. Bir rivayete göre; Köyün adı bir İsa’ dan gelmektedir. İsa dünyadan ayrılmasına yakın bir zamanlar yanında bulunan annesi ile St. Jean’ a dönerek “ Anne işte oğlun “ St. Jean’ da “ işte annen “ diyerek onları birbirine emanet etmişti. İncil’ e göre bundan sonra St. Jean, İsa’ nın annesini kendi himayesine aldı. I. yüzyılın başlarında Kudüs’te ilk Hıristiyanlara yapılan korkunç işkenceler git gide artmaktaydı. Bu zulüm MS 36 havarilerin şakirtlerinden Stephanos’un taşlanarak öldürülmesi ile başladı ve ardından diğer olaylar geldi. MS 41 yıllarında krallığını ilan eden I. Agrippa, taraftarları arasında saygınlığını arttırmak üzere St. Jean’ ın kardeşi Yakup’ u öldürtüp St. Petros’ u hapsettirdi. Bu olaylar Hristiyanlar arasında karışıklığa yol açtı. Bunun üzerine, Juda ve Samiriye’ ye dağılmaya başladılar. Ama kardeşi St. Jakob’ un da kafasının kesilerek öldürülmesi üzerine Hıristiyan katliamı karşısında artık Kudüs’ te kalınmayacağını anlayan St. Jean inançlarına göre Azize Meryem’ i de yanına alarak Suriye ve Anadolu‘yu aşarak Efesos’ a geldi.

Meryem Ana’ nın Efes’ te yaşadığı ancak burada çıkan kargaşadan sonra orada yaralandığı yaralı halde Kudüs istikametine giderken bu köyde yaşamını yitirdiği ve gömüldüğü anlatılmaktadır. Bu yüzden köyde bulunan türbeyi Meryem Ana türbesi olarak tanımlayan köylüler köyü de bir İsa köyü olarak tanımlamışlardır. “ Bir İsa “ adı söylene söylene günümüzde Biresse adını almıştır. Asker uğurlamalarında yağmur dualarında vb. bu türbede adak adamak, yöresel yemeklerden biri olan keşkek yapmak ve dağıtmak gelenek halini almıştır. Asar isimli bir tepede (isminin αξ αρης(aksi aris(değerli mars) dan geldiği söylenir. sonra buraya Akhisar denmeye başlanmış devamında ise asar olarak anılmaya başlanmıştır) bulunan bir kayalığın eskiden kale olarak kullanıldığı ancak 1930 larda yapılan köy ilkokulunun yapımı için bu yıkılmış kalenin taşlarının kullanıldığı söylenmektedir. Bu yüzden eskiden kale olduğu söylenen bu yer bugün köye hakim bir yükseklikte sadece kayalık olarak bulunmaktadır.

KAYNAK: BOZDOĞAN KAYMAKAMLIĞI