ABDULLAH PAŞA KONAĞI – DİVRİĞİ / SİVAS
Adres: Hacı Osman Mescidi Mahallesi Cedid Paşa Caddesi
20. yüzyıl başlarında inşa edilmiştir. Abdullah Paşa 1865-1917 yılları arasında yaşamıştır. Paşa Divriği’nin köklü ailelerindendir ve I. Dünya Savaşı öncesi yarı resmi fonksiyonu olan bu konağı yaptırmıştır. Ömer Usta tarafından yapılan konak Divriği’nin klasik ev tiplerinden farklıdır ve inşasıyla Divriği ev mimarisine birçok yenilik getirmiştir.
Divriği’de yapılan paşa konaklarının sonuncusu olan Abdullah Paşa Konağı ahşap çatkı arası kerpiç dolgu tekniğinde, üç katlı olarak inşa edilmiştir. Konağın üst örtüsünde, mekânların yüksekliklerine uygun şekilde, değişik biçim ve kademelerde kiremit çatı yapılmış olduğu görülmektedir. Konağa, güney cephede yer alan çift kanatlı, tezyinatlı bir kapıdan girilmektedir. Avluda kitabeli bir çeşme ve kuyu yer almaktadır. Avlunun batısında konumlanan konağın zemin katında önde hizmetlilere ayrılmış iki oda, depo ve at örtmesi, arka tarafta ise ahır ve samanlık mekânları yer alır. Doğu cephenin tam ortasına yerleştirilmiş ahşap merdivenle birinci kata çıkılmaktadır. Merdiven başında, doğu yönde avluya açık olan divanhane vardır. Divanhanenin batısındaki çift kanatlı ahşap kapıdan selamlık sofasına girilmektedir. Sofanın çevresinde çeşitli büyüklükte odalar sıralanmıştır. Sofanın güneyinde paşa odasına ve köşke çıkan merdiven bulunmaktadır. Divanhanenin güneyinde yer alan bir kapı ile de küçük bir aralığa girilmekte; buradan hizmetçi odası ile kahve odasına ulaşılmaktadır. Ahşap merdivenle çıkılan ikinci katta merdiven başı aralığından başoda ve köşke dağılım sağlanmaktadır. Aralığın doğusunda yer alan çift kanatlı bir kapı ile “Yıldız Köşk” olarak tanımlanan mekân bulunmaktadır. Abdullah Paşa Konağında görülen selamlık ve harem dairelerinin aynı katta toplanarak ara bir kapıyla birbirine bağlanmış olması, taşrada yapılan evler için önemli bir değişimdir. Cephede saçakların daralarak oluşturduğu üçgen alınlıklar bulunmaktadır. Cephelerde tepe pencereleri yerine daha yüksek ve kemerli pencerelerin kullanılmıştır. Duvarlarda kireç sıva üzerinde kalem işi bezemelere yer verilmiştir.
Konağın orijinal planı selamlık ve harem olmak üzere iki ana kısımdan ve ikisi arasında kalan mabeyn kısmından meydana gelmektedir. Harem ve mabeyn kısımları yanarak yok olmuştur. Konağın avlusuna Divriği’de başka bir örneği bulunmayan süslü bir cümle kapısı ile girilir. Selamlık avlusunda çeşme, atörtmesi, kuyu, hizmet odaları, geniş bir sahanlık ve hareme geçiş için bir ortakapı bulunur. Alt kat birkaç oda dışında ahır olarak kullanılmıştır. Üst katta açık bir sofadan büyük bir cümle kapısı ile selamlık sofasına girilir. Sofada Selamlık köşkü ile başodaya çıkan merdivenler, mabeyn kısmına açılan kapılar ve arka odalara açılan kapılar vardır. Selamlık kısmında başoda dört cepheye bakan geniş bir mekândır ve çarkıfelekli tavan süslemesi Divriği’nin en önemli örneklerindendir. Konağın mabeyn odası kısmında da yine çarkıfelekli bir süsleme mevcuttur. 30 yıldan fazla süre askerlik dairesi, hastane ve karakol olarak kullanıldığı için orijinal plan şeklini kaybetmiştir.
