ANİ KATEDRALİ – KARS
Ani Katedrali; Çeşitli tarihi kaynak ve yazılara göre, Katedral’in inşaatı 989 yılında Kral II. Smbat (977-989) döneminde başlamıştır ve bir duraklamadan sonra Smbat’ın ardılı Kral Gagik Bagratid’in eşi Kraliçe Katranide’nin emri üzerine 1001 yılında (veya yazının okunuşuna göre 1010 yılında) tamamlanmıştır. Katedral, Ortaçağ Ermenistanı’nın en ünlü mimarlarından Trdat’ın eseridir.
“Ermeni devrinin 450nci yılında (1001)… Tanrı ve Ermenilerin ruhani lideri Katolikos tarafından onurlandırılmış Sarkis ve Ermeni ve Gürcüler şahenşahı Gagik’in şanlı hükümdarlığı zamanında, ben, Siunik Kralı Vasak’ın kızı, Ermeniler Kraliçesi Katranide, kendimi Tanrı’nın lutfuna emanet ederek zevcim Gagik şahenşahın emri üzerine, Ulu Smbat’ın temelini attığı bu kutsal katedrali inşa ettirdim…”
– Katedralin güney yüzündeki yirmi bir satırlık yazıdan alıntı