AFRODİSYAS BANYOLAR VE HADRİAN – AYDIN
Roma İmparatoru Hadrian, Anadolu’ya yaptığı seyahatlerin birisinde Aphrodisias’a da gelmiştir. Kent meclisi bu ziyaretin anısına bu hamamları yaptırmışlardır. Hamam kadın erkeklerin ayrı ayrı yıkandıkları iki büyük bölümden oluşmaktadır. Kuzey yöndeki girişin hemen önünde köşelerinde büyük sütunların yer aldığı mermer bir havuz yer almaktadır. Hemen sağ tarafta biri birine paralel odalar sırasıyla hamamın soyunma giyinme (apodetarium), soğukluk (frigidarium), ılıklık (tepidarium) ve sıcaklık (kaldarium) kısımlarını oluşturmaktadır. Yapının altında ısıtma sistemini oluşturan karmaşık galeri ve dehlizler hipocaust diye adlandırılmaktadır. Yapının genelinde kum taşı kullanılmış ve üzerleri mermer levhalarla kaplanmıştır. Hadrian Hamamı Yapının ön avlusu (paleastra) payeler, bunların arasındaki hatılları ve saçaklığıyla çok süslü bir bölümdü. Mermer elemanların üzerleri Aphrodisias yontu okulunun özelliği olan, akantus yaprakları içerisinde yer alan eros, insan ve hayvan figürleriyle betimlenmiştir. Saçaklığın konsol başlarını oluşturan dev mitolojik başlar müzenin girişindeki bahçe duvarlarının üzerinde sergilenmektedir.
Banyolar, Tiberius’un Sütunlu Yolu’nun batısında, İmparator Hadrian’nın hükümdarlığı sırasında 2.yy.da inşa edilmiştir. Kompleks yapı dört geniş odayla çevrili geniş bir merkezi konser salonu içerir, bu odalar; tepidarium, sudatorium, apoditerium ve frigterium’dur. Zorunlu imkanlarıyla burası binanın zorla kabul ettirilmiş yeridir; örneğin servis koridorlarının altındaki labirent yapı, su kanalları, fırınları.
Hadrian Hamamlarında ilk kazı 1904 yılında demiryolu mühendisi Fransız Paul Gaudin tarafından yapılmıştır. Kazıdan çıkan eserlerin bir kısmı İstanbul Arkeoloji Müzelerine taşınmış bir kısmı da izinsiz olarak yurt dışına çıkartılmıştır. Prof. Kenan Erim’in 1989 yılında Tiberius Portikosu’nda bulduğu balıkçı başının gövde kısmının, Gauden’in mirasçıları tarafından Berlin Bergama Müzesine satıldığı, Prof. Erim tarafından kanıtlanmıştır. Bu eserin Aphrodisias’a geri verilmesi için resmi girişimde bulunulmuştur.
