BEHRAM PAŞA HANI – SİVAS
“Şehir merkezinde, Paşabey Mahallesi Ahi Emir Caddesi üzerindedir. Batı yönünde, yaklaşık 30 muzaklıkta Behram Paşa’nın yaptırdığı Kurşunlu Hamam, güneyinde Kongre Lisesi ve Öğretmenevi vardır. Hanın yapım kitabesi mevcut değildir. Kaynaklarda 1576 yılında Behram Paşa tarafından, Kurşunlu Hamam’la birlikte yaptırıldığı kaydedilmektedir.
Açık avlulu, revaklı, iki katlı, 58 x48 mölçülerinde dikdörtgen bir plan şeması göstermektedir. Dışa taşıntılı yüksek taş kapı sivri kemerli küçük bir eyvan görünümündedir. Hana, basık kemerli, çift kanatlı büyük bir kapı ile girilmektedir. Kapı kemeri yeşil renkli mermerdendir. Kemer üzerinde askeri süvari kışlasına dönüştürüldüğüne dair, dört satırlık kitabe yer almaktadır. Kitabe üzerinde ise eliptik biçimli tuğra bulunmaktadır. Kitabe şöyledir:
Muhkemdür binâsı lütfunla eyleyelüm ta’lîmi
Oldı süvâri askerine kışla-i hümâyûn
Tarih-i mücedded illâ yâ hû 1316 (1898)
Ketebehu Seyyid Mahmûd Hamdi
El-ârif be-Nişâncı-zâde
Dışa doğru3.40 mtaşıntı yapan taş kapı cephesinde üç dilimli kemeri bulunan iki pencere eyvan biçimli girişin üzerindeki odaların aydınlığını sağlamaktadır. Dilim kemerlerin ortasında birer taş yarım küreler ile pencere yanlarında aslan figürleri kabartma olarak işlenmiştir. Pencere üstünde ve tam ortada daire şeklinde kabartma bir rozet yer almaktadır. Bu rozetin benzerleri cephe köşelerinde, yarımşar olarak işlenmiştir. Hanın beden duvarları tamamen kesme taş örgülüdür. Ortası açık olan avlunun çevresinde yığma ayaklardan oluşan revak ve gerisinde çapraz tonozlu odaları bulunmaktadır. Revaklar altlı üstlü olarak devam etmektedir. Ana giriş ekseninin tam karşısında, çift taraflı taş basamaklarla üst kata çıkılmaktadır. Merdiven altından ise ahır bölümüne geçilmektedir…
16. yy’a ait bu yapının çevresinde dükkanların bulunmayışı, kesme taş örgülü beden duvarları ve sağlamlığının yanı sıra cephedeki dekoratif elemanları ile Selçuklu hanlarına benzerlik göstermektedir. (Denizli, Hikmet, Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas 1998, s. 139.)
YAPILAN ONARIMLAR:
1978–81 yıllarında onarımı yapılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğünce, “restore et-İşlet-devret” modeliyle Sivas Belediyesine tahsis edilmiş olup halen rölöve restorasyon ve restitüsyon projeleri çizilmektedir.
KAYNAK : SİVAS KÜLTÜR ENVANTERİ
