KARAKADI HAMAMI – TİRE / İZMİR

KARAGAZİ HAMAMI

Yapı İstiklal Mahallesinde Karagazi Caddesi ile Semerci çıkmazının birleştiği köşede yer alır. Karakadı Hamamı olarak da anılır. Cami, Medrese , Türbe, ve Han’dan meydana gelen Karakadı Mecdettin Külliyesinin bir parçasıdır. Cami, Medrese ve Türbe hamamın yaklaşık 300 m. kadar kuzeybatısındadır. Yapının kuzey ve kuzeydoğusunda sonradan örülmüş taş duvarlarla çevrili bir avlu, doğu, batı ve güneyinde ise sonradan inşa edilmiş evler bulunmaktadır.

Hamamın büyük bir kısmı yıkılmıştır. Bugün var olan mekanlar ve kalan duvar izlerinden anlaşıldığı kadarıyla yapı, doğu batı yönünde uzanan dikdörtgen planlı bir çifte hamamdır. Hamamın kuzey ve güneyinde ard arda yerleştirilmiş, kare planlı ikişer mekandan oluşan birer sıcaklık bulunmaktadır. Kuzeydeki kısım daha büyük ve süslü olduğu için erkekler kısmı olduğu kabul edilebilir. Hamamın doğusunda bulunan su deposu sonradan inşa edilmiş evlerin altında kalmıştır.

İnşa malzemesi olarak duvarlarda moloz taş ve tuğla, kemer, tonoz, kubbe ve kubbe geçişlerinde tuğla kullanılmıştır. Karagazi hamamının kadınlar ve erkekler kısmı soyunmalıklarının bugün sadece duvarları günümüze ulaşabilmiştir.

Tarihlendirme

Evliya Çelebi’nin Tire’nin en meşhur hamamları arasında saydığı Karakadı Hamamı, bazı kaynaklara göre, Timurlenk’in emrine amade özel bir hamam olarak kullanılmıştır. Timur, 1402 yılında Tire’de bulunduğuna göre, XV. yüzyılın başlarında hamamın varlığından zöz edilebilir.

Çeşitli kaynaklarda, Karakadı Mecdettin Külliyesi’ne ait caminin XIV. yüzyılda inşa edildiği belirtilmektedir. Hamamın da XIV. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olduğu söylenebilir. Ayrıca, soğukluk, sıcaklık ve halvetleri eş odlar halinde olan plan tipinin XIV. – XV. yüzyıllarda yoğun olarak görülmesi ve soyunmalığın ahşap çatıyla örtülü olması gibi özellikler de yapının XIV. yüzyılda inşa edilmiş olabileceği düşüncesini desteklemektedir.

Kaynak: Tire Hamamları – Canan Çakmak