AŞAĞI HAMAM (HAMAM-I SÜFLA) /ALİ KAYA HAMAMI – DİVRİĞİ – SİVAS
Divriği’nin batı yakasında, Aşağı Hamam Mahallesi’nde bulunmaktadır.
Divriği’nin batısında Pireyp (Pir Eyüp) adı verilen bölgede çeşitli çaylar bulunmaktadır. Divriği’ye yaklaşık 30 dakika uzaklıktaki bu bölgenin çaylarını dağlardan gelen tatlı sular oluşturmaktadır. Ayrıca bu bölgedeki çaylardan biri yıllar önce, Aşağı Hamam adıyla bilinen Ali Kaya Hamamı’nın su ihtiyacını karşılamıştır. Bu sistem, küçük bir kanaldan oluşmakta ve günümüzde bölgenin incelenmesi durumunda rastlanabilecek bir hâldedir.
Tarihçesi: Abuçimen deresinin yamaçlarındaki gözlerden gelen sodalı suyundan dolayı “Acıhamam”, Hamam–ı Bala ve Hamam–ı Ulya’ya göre daha aşağıda kaldığı için “Hamam–ı Süflâ (Asağı Hamam) ” ve harap olduktan sonra Kayaoğlu ailesi tarafından onartıldığı için “Kayaoğlu Hamamı” denilmiştir.
2007 yılında da V.G.M tarafından restorasyonu yaptırılmıştır.
Halk arasında “Ciniviz Hamamı” da denen yapı, Mengücekli döneminden kalma bir eserdir. 1700’e doğru Hacı Mehmed İbn Ali Kaya su yollarıyla birlikte hamamı da onartmıştır. 1800’de su yollarının onarımı ve hamam kazanının yenilenmesi koşuluyla hamam, eski Rakka Valisi Köse Mustafa Paşa’ya kiralanmıştır.
Plan ve Mimari Özellikleri: Hamam, soyunmalık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden olusan tek fonksiyonlu hamamlar grubundadır.Hamamın güneybatı kösesinde sonraki onarımlarda ilave edildiği anlaşılan ve bir ön giriş olarak adlandırılabilecek mekânla soyunmalık bölümüne ulaşılır. Soyunmalık bölümü, biri tonozla diğeri kubbe ile örtülü iki bölümden oluşur. Soyunmalık bölümünün ortasında fıskiyeli bir havuz bulunmaktadır. Soyunmalığın kuzey ve güney duvarına bitişik soyunma sekileri yer alır. Soyunmalığın kuzeyindeki açıklık ile ılıklık bölümüne geçilir. Dikdörtgen planlı bu bölüm ikiye ayrılmıştır. “U” biçimli ilk bölüm içerisine dikdörtgen planlı ikinci bir kısım yerleştirilmiştir. Bu vaziyette iç içe ikili bir ılıklık uygulaması söz konusudur.
Bu durum hamam mimarisinde sıkça kullanılmayan bir uygulamadır. Dikdörtgen planlı ikinci kısım, ortada kubbe ile iki yanda ise doğu–batı doğrultusundaki tonozlarla örtülmüştür. Ilıklığın kuzeyindeki açıklıkla sıcaklığa ulaşılır. Sıcaklık, dört eyvanlı ve dört köşe halvetli olarak tasarlanmıştır . Göbek taşının olduğu orta bölüm ve köşe halvetleri kubbe ile eyvanlar tonoz ile kapatılmıştır. Kubbede fil gözlerine yer verilmiştir. Hamamın kuzeyinde, üç bölümlü külhan yer alır. Külhanın kuzeyinde, sonraki dönemlerde ilave edilen ve girişi doğu yönde olan bir mekân bulunmaktadır.
Süsleme: Hamamda süslemeye yer verilmiştir.
Malzeme: Hamam, moloz tas malzeme ile inşa edilmiştir. Giriş ve pencere açıklıklarının çevresi kesme tas malzeme ile gerçekleştirilmiştir.
KAYNAK : MEMLEKETİM DİVRİĞİ
