KEMALPAŞA ÇARŞI CAMİ ÇEŞMESİ – KEMALPAŞA / İZMİR

  Çarşı Camii’nin kuzeydoğu köşesinde, camiye çıkışı sağlayan merdivenlerin başlangıcındadır. Günümüzde üzeri sıvalı ve badanalıdır. Bu nedenle malzemesi belli değildir. Çevredeki yaşlılar camiyle aynı malzemeden (Kesme taş) yapıldığını söylemektedir. Ayrıca, söve, aynalık gibi bölümlerinde devşirme malzeme de kullanılmıştır.

   Kare planlı çeşme, su deposunun doğu kesimine yerleştirilmiştir. Deponun üzerine daha sonra, ikinci bir kat ilave edilerek kapı açılmış ve oda haline getirilmiştir.

Derin tutulan çeşme nişi enlice bir kemerle örtülmüştür. Devşirme malzemeyle yapılan söveler alttan kalın ayaklar üzerine oturmaktadır.

   Yalak günümüzde beton ile kaplanmıştır. Aynalık üzerinde üç tane lüle izi mevcuttur. Lülelerin üzerinde sivri kemerli bir niş yer alır. Daha üstte de devşirme bir mermer levha bulunmaktadır.

    Çeşmenin kemer söveleri, tas konulan nişler ve üstteki mermer levha devşirmedir. Muhtemelen Bizans Dönemi’ne aittir.

    Yatay şekilli aynalık üzerine bitkisel motifler işlenmiştir. Ortada yer alan daire şekilli rozetin içindeki süsleme tahrip durumdadır. Rozetin iki yanında birer servi ağacı motifi görülmektedir. En üst kesimdeki devşirme mermer levha üzerinde ise çarkıfelek motifi mevcuttur.

    Yapının inşa kitabesi yoktur. Çeşmelerin, üzeri tonoz veya kubbeyle örtülü bir su deposu önüne yerleştirilmesi XV. yy’dan itibaren ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, çeşmede gördüğümüz küçük nişler ve sekiler XV. yy’dan itibaren yaygınlaşmış bir uygulamadır. Çeşmenin çok yakınındaki caminin de XV- XVI. yy’a tarihlendiği göz önüne alınırsa çeşmenin de camiyle aynı tarihlerde inşa edildiği söylenebilir.

  KAYNAK: Kemalpaşa ve Çevresindeki Türk-İslam Eserleri-II (Hamamlar-Çeşmeler- Köprüler ve Bazı Mezar taşları); Arş. Gör. Ersel ÇAGLITÜTÜNCİGİL