ÇİNİLİ ÇEŞME – KÜTAHYA

     Bugün Dönenler Cami’nin karşısında yer alan Çinili Çeşme’nin eski yerinin Yıldız Sineması aralığı olduğu belirtilmektedir. Çeşmeye ait herhangi bir kitabe bulunmamasına karşın 1890-1904 yıllarında inşa edildiği düşünülmektedir. 1940 Yılında çekilmiş olan bir fotoğrafa bakıldığında bugünkü çinilerin orijinal olmadığı görülmektedir. 1952 Yılında onarım geçiren çeşmenin üzerinde bulunan çiniler Mehmet Üstünkaya ve beraberindeki çini sanatçıları tarafından yapılmıştır. Düzgün kesme taş ve mermer kullanılarak inşa edilen çeşmenin ön cephesi çinilerle kaplıdır ve lüleleri pirinçtendir.

    Bağımsız çeşmeler grubuna dahil olan çeşme çokgen bir plana sahiptir. Çeşmenin yüksekliği 3.87 m genişliği ise 2.29 metredir. Ön cephesine baktığımızda küçük boyutlarda 2 bağımsız sütun ve aynı boyutlarda 2 tane de duvara gömülü sütun görürüz. Bağımsız sütunlar duvara gömülü olan sütunlara yuvarlak kemer aracılığıyla bağlanmıştır. Böylece ön cephenin iki yanı yuvarlak kemerli iki açıklığa sahip olmuştur. Merkezde oluşan açıklıkta ise kemer kullanılmamıştır. Üst kısma baktığımızda ise alt kısımda yer alan 3 açıklığın hemen üzerlerine rastlayan 3 adet alınlık görürüz. Üçgen formlu bu alınlıklar keskin hatlara sahiptirler ve merkezde yer alan daha büyük tasarlanmıştır. Alınlıkların üzerinde ise silmeler yer alır ve ardından geniş saçağı gelir.

    Çeşmenin sütun düzenlemeleri ve alınlıkları neoklasik üsluptadır. Ayna taşının üzerinde yer alan çinileri de bütüne dahil ettiğimizde çeşme bütünde eklektik bir üslup sergiler. Bitkisel karakter taşıyan çinilerde şakayık, rumi ve hançervarî yapraklar ağırlıktadır. Kullanılan renkler ise ağırlıkla mavi, yeşil, beyaz ve sarıdır. Çini panoların üst kısmında, merkezi alınlığın hemen altında yer alan çini kartuşta besmele görülmektedir. Alınlıklarda yer alan izlerin kitabeye ve çini panolara ait olduğu düşünülmektedir. Çeşmenin diğer cepheleri ise boş bırakılmıştır.

Kaynak: KÜTAHYA’DA TANZİMAT SONRASI OSMANLI MİMARİSİ (Sercan KEYKUBATLI)