MEVLİD-İ HALİL CAMİİ – ŞANLIURFA

    Mevlid-i Halil Camii, Dergâh Platosu içerisinde, Balıklıgöl civarında yer alır. Mevlid, “kutlu doğum” demektir. Hz. İbrahim Peygamberin yanı başındaki mağarada doğduğuna inanıldığından, camiye Mevlid-i Halil Camii adı verilmiştir.

    Rivayete göre devrin hükümdarı Nemrut, rüyasında gördüklerini müneccimlerine anlatır. Müneccimlerin “Bu yıl doğacak bir çocuk, senin saltanatına son verecektir” demesi üzerine Nemrut, o yıl doğacak bütün erkek çocukları öldürülmesini ister. Hz. İbrahim, 7 yaşına kadar bu mağarada yaşamıştır.

    Mevcut kaynaklara göre yapı beş büyük evre geçirmiştir. İlk olarak Seleukoslar Dönemi’nde alana bir tapınak yapılır. Yahudilik döneminde aynı alanda bir havranın varlığından bahsedilir. Hristiyanlığın ilk dönemlerinde, MS 150 yılında, aynı alana Hıristiyanlar Kilisesi adında bir kilise inşa edilir. Bizans Dönemi’nde bu alana Urfa Ayasofya’sı yapılır. Son olarak; Osmanlı döneminde 1523 yılında Muhammed Salih Paşa tarafından aynı alana cami inşa edilmiştir.

     Dikdörtgen bir plana sahip olan Mevlid-i Halil Camii, mağara ile arasındaki duvar üzerine camiye dönüştürülürken küçük bir minare yapılmıştır. Ayrıca caminin güneydoğusuna ve kuzeybatı köşesine de iki minare daha eklenmiştir. Kitabelerine göre cami; Muhammed Mes’ud (1816) ve Mahmut oğlu Mahmut (1852) tarafından onarılmış; cami avlusuna Urfalı Ahmet Bican Paşa (1855) ve Derviş Musa tarafından (1887) odalar eklenmiştir. Mevlid-i Halil Camii son olarak Urfalı Mutasavvuf Şeyh Müslüm Hafız başkanlığında halkın desteğiyle 1951 yılında restore edilmiştir. Halk tarafından Mevlid-i Halil Mağarası’ndan çıkan suyun zemzemden sonra en şifalı su olduğu kabul edilmektedir.

Kaynak: “Kültür ve İnançlar Diyarı Şanlıurfa” Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları Şehir Kitaplığı Dizisi:26