KOÇARLI CİHANZADE MUSTAFA CAMİİ- AYDIN
Adını banisinden alan Koçarlı Cihanzade Mustafa Camii, bulunduğu bölgenin en eski camisi özelliğini taşımaktadır.
Koçarlı ilçesinin merkezinde yer alan cami, 17. yüzyılın mimari özelliklerini taşır. Caminin mimarisi kare planlı olup, üzeri sekizgen bir kubbeyle örtülmüştür. Başta tavanı olmak üzere pencere ve kapılardaki ahşap işçiliği dikkat çeken ilk detaylardır. Caminin minaresi tek şerefeli olup, mihrabın üzerinde Mekke’nin panoramik bir görünümü vardır. Mihraptaki Mekke görünümü İtalyan asıllı bir ressam tarafından yapılmıştır.
Hacı Mustafa Ağa Camii adıyla da anılmaktadır. Koçarlı kent merkezinin en eski camisidir. Çarşı içerisinde merkezi bir konuma sahiptir. 17. yüzyılın ikinci yarısında (1753-1756) yapıldığı bilinmektedir. Birincisi 1850’li yıllarda olmak üzere birkaç defa onarım geçirmiştir. En son onarım ise betonlaşmayı önlemek ve oluşan tahribatları gidermek için birkaç yıl önce yapılmıştır. Cami kare planlı olarak ve yerden 2 metre yüksek yapılmıştır. Yükseltiye bağlı olarak ön revak bölümünde iki yönlü ve 11 basamaklı merdiven bulunmaktadır. Merdivenin önünde yarım daire biçiminde 8 çeşmeli şadırvan “abdest alma yeri” vardır. Bu çeşme üzerinde kaplama olarak çeşitli motiflerle bezenmiş mermerler kullanılmıştır.
Kare planlı cami üzerinde sekizgen bir kubbe yer almaktadır. Kubbenin dört tarafına payandalar yapılarak destek sağlanmıştır. Kubbenin payanda bulunmayan diğer dört yüzünde ise ışıklandırma için pencereler bulunmaktadır.
Tek şerefeli minaresi ise Caminin güneybatı köşesinde bulunmaktadır. Caminin güney tarafı hariç diğer yönlerinde ahşap direklerle desteklenmiş revaklar bulunmaktadır. Revaklar yerden yüksek olduğu için düşmeyi önlemek için trabzanlarla çevrilmiştir.
Caminin batı yönünde küçük ve bakımsız bir mezarlık bulunmaktadır. Bu mezarlıkta Cihanoğlularından bazı kişiler ile camide görev yapmış bazı din görevlilerinin mezarları bulunmaktadır.
Camide bulunan pencereler iki sıra halinde bulunmaktadır. Alt sıradakiler daha büyük ve ana malzeme olarak ahşap kullanılmıştır. Üst sıradaki pencereler ise daha küçük ve iç kısımları barok süsleme sanatı ile süslenmiş bulunmaktadır.
Mihrap çevresi yine barok işlemelerle donatılmıştır. Mihrabın üst kısmında ise Mekke (Kabe) çevresinin elle yapılmış panoramik görümünü yer almaktadır. Bu panoramik resmin üzerinde ise bir ayet bulunmaktadır. Ayrıca caminin duvarlarında değişik konuları içeren kompozisyonlar resmedilmiştir.
Yine mermer ağırlıklı minber üzerinde de barok motifler yer almaktadır. Ayrıca; kapı, pencereler ve çekme kat tavanı olmak üzere ahşap bölümlerde de önemli bir el işçiliğini görmek mümkündür. Bu hali ile Cihanzade Mustafa Camii korunması gereken önemli miraslarımızdan biri olma özelliğini taşımaktadır.
