HACI MAHMUT CAMİ – BURDUR

    Hacı Mahmut Camii, Burdur ili merkezinde gazi caddesi üzerinde bulunmaktadır. Cami, Özgür Mah. Gazi Caddesi No. 72 Burdur/Merkez’de ada 130 pafta 5’te yer almaktadır.

   Kitabesi olmayan yapının minare kaidesinde 1892 yılında Hacı Mahmut Vakfı tarafından inşa edildiği yazmaktadır. Cami 1914 yılındaki depremde yıkıldıktan sonra

1917 yılında yeniden inşa edilmiştir. Yapının güneyinde aynı isimle Tabak Hamamı bulunmaktadır. 26.06.2008 yılında tescillenen cami, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce

2008 ve 2009 yıllarında onarım görmüştür. Cami, günümüzde ibadete açıktır.

MİMARİ ÖZELLİKLERİ

Arazinin eğimli yapısına uygun olarak inşa edilen cami, kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda 15.73×12.23 m. ölçülerinde iki katlı olup dikdörtgen bir plâna sahiptir.

   Yapının doğu cephesinde zemin katta iki kapı açıklığı ile iki pencere açıklığına yer verilmişti. Pencere ve kapı açıklıklarının üst seviyesine kadar bosajlı taş uygulanması mevcuttur. Birinci katta 1.48 m. ölçülerinde dikdörtgen formlu yuvarlak kemerli dört pencere açıklığı bulunmaktadır.

    Güney cephede 1.42 m. genişliğinde iki pencere açıklığı mevcuttur. Batı cephede zemin kat seviyesinde iki kare formlu, birinci kat seviyesinde 1.27 m. ve 1.48 m. genişliğinde dört pencere açıklığı bulunmaktadır.

    Kuzeydoğu köşeye konumlandırılan minarede, kare kaide belli bir seviyeden sonra köşeleri pahlanarak çokgen bir form almıştır. Kaideden çokgen gövdeye geçiş pabuçla sağlanmıştır. Gövde başlangıç ve bitişindeki bilezik süslemelidir. Şerefe altı süslemeli olan minare, kurşun bir külahla sonlandırılmıştır.

 Kuzeydoğu köşeye konumlandırılan Burdur’a özgü taşla inşa edilen minarede, iki kademeli kaideden çokgen gövdeye geçiş çokgen pabuçla sağlanmıştır. Gövde başlangıcındaki ve bitimindeki bilezik geometrik süslemelidir. Şerefe altı geometrik süslemeli minare kurşun kaplı külahla sonlandırılmıştır.

   Kuzey cephede üstte mahfile denk gelen yerde üç altta dikdörtgen formlu 0.90 m. genişliğinde iki pencere açıklığı bulunmaktadır. Doğu ve batıdan merdivenle 2.48×3.24 m. ölçülerindeki ayakkabılık bölümüne ulaşılmaktadır. Ayakkabılığın kuzey duvarında 0.69 m. Genişliğinde yuvarlak kemerli iki pencere açıklığı bulunmaktadır.

   Güneyinden 1.49 m. genişliğindeki çift kanatlı ahşap kapı açıklığından 15.21×11.71 m. ebatlarındaki harim mekânına ulaşılmaktadır.

 Harim mekânının doğu duvarında yuvarlak kemerli dört pencere açıklığı yer verilmiştir.

  Güney duvarında yuvarlak kemerli iki pencere açıklığı mevcuttur.

   Mihrabın batısında batısından iki basamaklı merdivenle ulaşılan yüzeyi panolara ayrılmış süslemeli ahşap vaaz kürsüsü vardır.

 Yarım daire formlu mihrap nişinin kavsara kısmı bitkisel süslemelidir. Mihrap nişinin etrafı üç sıra silme ile çevrelenmiştir. İki bölüme ayrılan taç kısmının birinci kısmında köşeleri iç bükey form oluşturmuş yatay dikdörtgen pano yüzeyinde yazıya yer verilmiştir. Yan kısımlarda ise bitkisel süslemeler vardır. Boş bırakılan ikinci bölüm kendi içerisinde profillendirilmiştir. Mihrap üçgen alınlığın ortasında geometrik ve bitkisel süslemeler mevcuttur. Mihrap âlemle sonlandırılmıştır.

   Güneybatı köşeye yerleştirilmiş ahşap minberin enine düzenlenmiş süpürgelik kısmında dört kemer formu vardır. Aynalık kısmı yatay ve dikey panolara ayrılmış minberin, korkuluk kısmı bitkisel süslemelidir. Kapı alınlığında bulunan yazının her iki yanında bitkisel süslemeye yer verilmiştir. Köşk kısmı bir külahla sonlandırılmıştır.

    Kuzeyde kadınlar mahfiline harim kapı açıklığının doğusundan ulaşılmaktadır. Mahfil, dört ayağı birbirine bağlayan farklı ebatlardaki yuvarlak kemerlerle taşınmaktadır. Mahfil ahşap kafesle kapatılmıştır.

Yapıda taş, alçı ve ahşap süslemeler mevcuttur. Harim tavan göbeği iç içe geçmiş eşkenar dörtgenlerden oluşmaktadır. Yüzeyinde ise çıtaların yatay ve dikey konumlandırılmasıyla eşkenar dörtgenlere yer verilmiştir.

YAZI

   Kuzeybatı köşeye yerleştirilen minarenin kaidesinde latin alfabesiyle mermer bir panoda “Hacı Mahmut Camii-1892” ve “Sahibül Hayır Kebapçı Zade Mehmet Efendi Refiki Çangar Zade Hacı Mehmet 1934” yazılıdır.

    Vaaz kürsüsünün arkalık kısmında “Kalen nebiyyu aleyhisselamu eddinu nasihatun” hadisi yer almaktadır.

   Mihrap alınlığında Bakara Suresi 37. ayetine yer verilmiştir. Minber alınlığında “Ya muhavvilel havli vel ahval havvil halena ila ehsanil ha” hadisi yazmaktadır.

MALZEME VE TEKNİK

    Yapı su basman seviyesine kadar taş sonrasında bağdadi tekniğinde inşa edilmiştir. Kiremitle kaplı dört yöne pahlı kırma çatıyla örtülüdür. Saçak altı ahşapla kaplı yapı içten ve dıştan sıvalıdır. Kuzeybatı köşede yer alan minare Burdur’a özgü taşla inşa edilmiştir. Mihrapta alçı, vaaz kürsüsü ve minberde ahşap malzeme kullanılmıştır. Alçıdan yapılmış mihrap yüzeyindeki süslemeler kabartma tekniğinde, ahşap vaaz kürsüsünün yüzeyindeki süslemeler ise oyma tekniğinde yapılmıştır. Tavanda ise çıtakâri düzenleme mevcuttur.

KAYNAK: BURDUR MERKEZDE YER ALAN CAMİLER ( Düriye BEYAZ )

FOTOĞRAFLAR: MUSTAFA GÜRELLİ