FİSANDON KİLİSE CAMİ – DEREKÖY – KARAMAN
Fisandon Kilise Cami Karaman’ın 7 kilometre güneyinde Dereköy Köyü içerisinde kayalık bir tepe üzerinde yapılmıştır. Yapının tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte 9-10’uncu yüzyıllar içinde yapılmış olduğu düşünülmektedir. Haç planlı yapıda, haçın kolları üzeri beşik, aralarda kalan köşe hücreleri ise çapraz tonozlarla örtülmüştür. 16’ncı yüzyılda Karaman Beylerbeyi Sinan Paşa tarafından kuzey bölümüne bir giriş ve minare eklenerek camiye dönüştürülmüştür.
Karaman‘ın Merkez ilçesindeki Dereköy’de bulunan Fisandon Kilisesi, şehrin kiliseyken camiye çevrilmiş tek yapısıdır.
Hangi yıl yapıldığı bilinmeyen kilise, 9. yüzyılla tarihlendiriliyor. Kilise 1573-1574 yıllarında ise Yusuf Sinan Paşa tarafından camiye çevrilerek Müslüman cemaatinin ibadet mekanlarından biri olmuştur. Dereköy Fisandon Kilisesi hakkında tarihte ilk söz eden kili Bizans sanat tarihçisi Strzygowski’dir. Yapı, kayalık bir tümsek üzerine kurulmuş olup, Yunan haçı planında inşa edilmiştir.
Kilisenin kim tarafından ve hangi yıl yapıldığı kesin olarak bilinmiyor. Zira günümüze kadar gelebilmiş bir kitabesi de yok.
Kilise İstanbul Bizans Mimarisinin Yunan haçı biçimindeki klasik planına sahip olmakla birlikte, üst yapısının İstanbul Mimarisinden tamamen değişik bir uygulama ile yapıldığı görülür. Haçın kolları üzeri beşik, aralarda kalan köşe hücreleri ise çapraz tonozlarla örtülmüştür. Yalnız kesme taş kullanılmakla beraber ortasında bir kubbe bulunan yapının dış yüzeyleri bazıları kör , bazılarının içlerinde pencereler açılmış dizi halindeki kemerlerle hareketlendirilmiştir. Beşik tonozlu nartheksi yok olmuştur.
16. yüzyılda Karaman Beylerbeyi Sinan Paşa tarafından kuzey bölümüne bir giriş kısmı ve minare eklenerek camiye dönüştürülmüştür. Halen cami olarak kullanılmaktadır.
