BAYRAKLI CAMİİ – BELGRAD – SIRBİSTAN
Bayraklı Camii (Sırpça: Бајракли џамија / Bajrakli džamija), Osmanlı devrinde bugün Sırbistan’ın başkenti olan Belgrad’da inşa edilen cami. Cami 1575 yılı civarında yapılmıştır.
Bayraklı Camiinin kim tarafından ve hangi tarihte inşa edildiği tam olarak bilinmemektedir. Bu konuda araştırmacıların çeşitli görüşleri bulunmaktadır. Tayyib Okiç Üsküp’te çıkan Bayrak gazetesinin 1959 yılına ait bir sayısında kaynak gösterilmeksizin bânisinin Hacı Evrenos soyundan Ali Bey olduğu ve caminin 930’da (1524) yapıldığının belirtildiğini yazmaktadır. 1953-1963 yıllarında yapılan tamir sırasında minareye geçit veren kapının üstünde tahrip edilmiş bir kitâbe bulunmuştur. Okiç ikinci rakamı okunamayan bu kitâbedeki tarihin 928 (1522) veya 988 (1580) olabileceğini ileri sürmektedir. Bayraklı Cami gerçekten 928’de yapılmışsa, Belgrad’ın fethinin hemen arkasından şehirde inşa edilen ilk camidir.
Kare planlı olarak inşa edilen cami 10,2 m.’lik bir kubbe ile örtülüdür. Caminin kesme taştan inşa edilen sade bir minaresi vardır.
Bayraklı Cami tamamen kesme taştan inşa edilmiş olup basit bir mimariye sahiptir. Her bir kenarı dıştan 12,80 m. olan bir kare biçimindedir. Üzeri 10,20 m. çapında bir kubbe ile örtülüdür. Rumeli camilerinde biraz yüksek olan sekizgen biçimli kasnak son tamirde mimari üslûbuna çok aykırı düşecek biçimde aşırı yükseltilmiştir. Caminin son cemaat yeri tamamen kaldırılmış, bütün pencerelere Türk mimarisinde benzeri olmayan şebekeler takılmış, alt sıra pencereler dikdörtgen olması gerekirken sivri kemerli yapılmış ve esas cümle kapısına çok ters düşen yuvarlak kemerli bir kapı açılmıştır. Yeni inşa edilen şadırvan ise hem çirkin hem de kullanışsızdır. Cami 1930’dan sonra ibadetler dışında reîsülulemâlık tevcihi gibi önemli dinî toplantıların yapıldığı bir merkez olma özelliğini de kazanmıştır.
Belgrad’ın Pasarofça Antlaşması ile Avusturya’ya bırakılmasından sonra Bayraklı Camii 22 yıl kilise olarak kullanıldı. Belgrad’ın Osmanlılar tarafından geri alınmasından sonra tamir edilerek yeniden ibadete açılan cami, daha sonraki Osmanlı-Avusturya savaşlarında da büyük zarar gördü. 1867’de Belgrad’ın Osmanlıların elinden çıkmasından sonra Sırp Hükûmeti tarafından resmi olarak Müslüman cemaate tahsis edilen cami 1893-94 tarihinde II. Abdülhamit tarafından tamir ettirildi.
Osmanlılar zamanında 250 kadar caminin bulunduğu Belgrad’da ibadete açık tek cami olarak kalan Bayraklı Camii, Kosova’da meydana gelen olaylardan sonra 18 Mart 2004’te yakıldı. Fakat daha sonra yeniden tamir edildi.
Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi
