GAZİ UMUR BEY HEYKELİ – GAZİEMİR / İZMİR

Aydınoğlu Gazi Umur Bey (Gemileri karadan yürüten ilk türk)

Aydınoğulları Beyliği’nin ikinci ve en ünlü beyidir. Denizci olarak büyük şöhret kazanmış bir Türk askeri ve devlet adamıdır. Şair Enverî tarafından “Düstûr-Nâme” adlı eserde hayatı destanlaştırılmış bir şekilde anlatılır.

1309 yılında Leşkeri-elinde (Aydınoğlu topraklarında) dünyaya geldi. Aydınoğulları Beyliği’nin kurucusu Aydınoğlu Mehmet Bey’in beş oğlundan ikincisidir. İsmi “işler, yükümlülükler, görevler” anlamına gelir. İslami lakabı; “dinin güzelliği” anlamına gelen “Bahaüddün”dir.

Genç yaşta İzmir valiliğine atandı ve babasının Ayasuluk’ta (bugünkü Selçuk) kurduğu donanma ile korsanlık yaparak ün kazandı. Sakız Adası, Bozcaada, Eğriboz, Mora Yarımadası ile Rumeli sahillerine akınlar düzenledi. Babasının ölümünden sonra diğer kardeşlerinin de onayıyla 1334 yılında beyliğin başına geçti. Saltanatı, 1348 de ölümüne dek 14 yıl sürdü. Beylik, onun idaresi altında en parlak günlerini yaşadı.

Karadeniz seferi ve gemileri karadan yürütmesi:

Umur Bey’in, kardeşi Hızır Bey ile birlikte Adalar ve Yunanistan üzerine seferler düzenledikten sonra 1338 – 1340’ta Karadeniz seferi yaptığı, Kili ve diğer sahilleri vurduğu, bu sefer sırasında 300 gemiden oluşan donanmasını karadan çekerek Mora girişindeki Germe Hisarı’na ulaştıkları, dönüşte de Germe yakınında tekrar karadan geçerek İzmir’e ulaştıkları 1465 tarihli “Düstürname-i Enveri” adlı eserde anlatılmıştır. Bu nedenle Umur Bey’den “gemileri karadan yürüten ilk Türk” olarak bahsedilir. Ancak Bizans kaynaklarında bahsedilmeyen bu olayın bir kurgu olduğu, eserin yazıldığı yıllardaki Osmanlı fetihleri için ideolojik bir kaynak oluşturması için Umur Bey’in bazı gerçek seferlerinin ayrıntılarına dayanarak hayal ürünü bir sefer hikayesi yaratılmış olduğu da iddia edilmektedir.

Ölümü:

Umur Bey, İzmir kuşatması sırasında kale surlarına tırmanırken atılan oklarla hayatını kaybetti. Cenazesi, Birgi’de babasının yanına defnedildi. Yerine ağabeyi Hızır Bey geçti.