YEŞİLYURT – MALATYA
Yeşilyurt (eski adıyla Çırmıhtı), Doğu Anadolu Bölgesi’nin batısında Malatya ili’ne bağlı bir merkez ilçe. Doğuda Battalgazi, batıda Akçadağ ve Doğanşehir, güneyde Çelikhan ve Adıyaman ili, kuzeyde ise Yazıhan ilçesi ile çevrilidir. 2012 yılı Kasım ayında büyükşehir yasasında yapılan değişiklikle Malatya’nın büyükşehir olmasıyla Yeşilyurt merkez ilçe olmuştur.
Yüzölçümü 568 kilometrekare, toplam nüfusu 294.452 olup Malatya’ya uzaklığı 9 kilometredir. İlçede yerleşimin ilk izlerine Şabandede mevkiinde yer alan Kaletepe Höyükte rastlanmaktadır. Yüzey araştırmalarına göre Kaletepe ilk Bizans döneminde yerleşim görmüştür. Buranın yaklaşık 1,5 kilometre kuzeyinde Taftacık mevkiinde bulunan bir mezarla ilçe tarihi Roma dönemine kadar gitmiştir. Osmanlı Tahrir Defteri kayıtlarına göre, 1,5 kilometre ilerideki Gündüzbey’le birlikte, zengin bir köydür. Tarımsal faaliyetlerin yanı sıra hayvancılık gelişmiştir, ayrıca üretilen pamuk için boyahane vardır.
Tarihi adı Çırmıhtı’dır. Çırmıktı diye de söylenir. Cumhuriyet’ten sonra, Malatyalı devlet adamı İsmet İnönü’ye atfen, İsmetpaşa adıyla anılmış, 1957 yılında ilçe yapılıp adı Yeşilyurt olarak değiştirilmiştir. Arazinin çoğu dağlıktır. Kuzeyde Malatya, batıda Akçadağ ve Doğanşehir, güneyde Adıyaman ve Çelikhan ile çevrilidir.
İlçe merkezi ve Gündüzbey yaz ayları çok canlıdır. Malatya’ya yakın oluşu, ulaşımın rahat sağlanması gibi nedenlerin yanı sıra çok sayıda park-bahçe ve piknik alanı mesire işlevi görür.
Derme Suyu’nun geçtiği yerlerdeki bahçeleriyle Gündüzbey, Yakınca, Derme Suyu’nun kaynağı olan Pınarbaşı, Şabandede, İnekpınarı ve can verdiği Atmalı Vadisi ile Koru Deresi ve Adıyaman sınırındaki Karlık Yaylası-Dağı gezilecek yerler arasındadır.
TARİH
İlçenin bulunduğu yerde arkeolojik kazı ve yüzey araştırması yapılmadığından eskiçağ tarihi ile ilgili kesin bilgi bulunmamaktadır. Ancak İl merkezine yakınlığı ve onun bir banliyösü konumunda olduğundan aynı tarihi paylaşmış olmaları olasıdır. Bununla birlikte Kaletepe’de bulunan 8. ve 9. yüzyıla ait Bizans kalıntıları, Bizans döneminde burada karakol niteliğinde bazı yapılar olduğunu göstermektedir. Bunun dışında ilçenin ismi tarihi kaynaklarda geçmemektedir. Osmanlı döneminde Çırmıktı denilen bu yerleşim, Cumhuriyetin ilanından sonra İsmet Paşa ismini almış, 1957 yılında siyasi nedenlerle ismi Yeşilyurt olarak değiştirilmiş ve ilçe konumuna getirilmiştir. İlçede herhangi bir tarihi eser bulunmamaktadır.
Taşhoron Kilisesi, bu ilçede yer almaktadır.
COĞRAFYA
Malatya merkezinin batı kısmını oluşturan ilçe topraklarının bir kısmı dağlık alanlardan oluşmaktadır, ilçenin yüzölçümü 1013 km² dir. İlçenin güney kesimini Güneydoğu Torosların uzantısı olan Malatya Dağları engebelendirmektedir. Malatya Dağları’nın en yüksek noktası Beydağı’nda 2.545 metreye ulaşan Şillan Tepesi’dir. İlçenin kuzey kesimi Malatya Ovası’nın uzantısı içerisindedir.
İlçe topraklarını dışarıdan kaynaklanan Beyler Deresi (Derme Çayı) sulamaktadır.
Kaynak: Vikipedi
