KÜÇÜK HAMAM – KÜTAHYA
Kütahya Cumhuriyet Caddesi’nin başında, Küçük Çarşı’da, Karagöz Paşa Camisi’nin karşısında bulunan Küçük Hamam zaman içerisinde bir çok değişiklik geçirmiş, 1975-1980 yıllarında çarşı olarak kullanılmış, sonra yeniden hamam haline getirilmiştir.
Germiyanoğlu II. Yakup Bey’in (1387-1429) subaşısı Hisar Bey’in oğlu Mustafa Bey’in vakfiyesinde Şehreküstü Mahallesi’ndeki çifte hamamı camiye vakfettiği yazılıdır. Aynı vakfiyede hamamın erkekler bölümünün babasından kendisine geçtiği, kadınlara ait bölümü de Sultanın izni ile kendisinin yaptırdığı yazılıdır. Bu kayıttan öğrenildiğine göre buradaki erkeklere ait tek hamam, Hisar Bey’in oğlu Mustafa Bey tarafından kadınlar kısmı eklenmiş ve bütünü yaptırmış olduğu camiye vakfedilmiştir. Bu durumda hamam XIV.yüzyılda yapılmıştır.
Çifte hamam plan düzeninde olan hamamın büyük kubbeli bir soyunmalık bölümü vardır. Moloz taş ve tuğladan yapılan hamamın soyunmalık kısmının kapısı iki yandaki pencereler arasında dışarıya taşkın, kademeli silmeli geniş bir çerçeve içerisine alınmıştır. Bu çerçeve içerisinde kabartma palmet ve yarım palmet biçiminde bir portal meydana getirilmiştir.
Türk hamamlarında bu tür görkemli giriş kapılarına rastlanmamaktadır. Soyunmalığın duvarları geniş nişleri ve kemerlerle ayrılmış, üzeri de yüksek bir kubbe ile örtülmüştür. Soyunmalığın güneyinden aynı eksen üzerinde ılıklığa geçilmektedir. Ilıklığın doğusunda tonozlu altı helâ bulunmaktadır. Bunun dışında kalan bölümler çapraz tonozlarla örtülüdür. Sıcaklık ılıklık ile aynı eksen üzerindedir. Burası kare bir mekân olup, üzeri Türk üçgenlerinin yardımı ile üzeri bir kubbe ile örtülmüştür. Erkekler bölümünün batısına üç bölümlü küçük bir kadınlar hamamı eklenmiştir. Ancak bu bölümün tam bir planını çıkarabilmek çok zordur. Bunun da nedeni kadınlar bölümünün erkekler bölümünün ılıklığı ile külhan arasına sıkıştırılmış oluşudur. Batıdan girilen küçük kubbeli bölüm ılıklık olmalıdır. Bu durumda soyunmalık kısmının ahşap olduğu düşünülmelidir. Erkekler bölümünün ılıklığı hizasındaki birbirine geçmiş iki hücrenin sıcaklığın halveti olduğu sanılmaktadır. Bunun dışında kalan sıcaklığın konumu çarşı olarak kullanıldığı dönemde değişikliğe uğramış olmasından ötürü tam bir netlik kazanamamıştır.
Kaynak: Kütahya tanıtım org
