BALIKLI CAMİSİ – KÜTAHYA
Kütahya Balıklı Mahallesi’nde bulunan caminin kapısı ve minare kaidesi üzerindeki kitabelerden Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246) döneminde Kütahya Fatihi olarak tanınan Hezar Dinari tarafından 1237’de yaptırılmıştır. Daha sonra Germiyanoğlu Süleyman Şah (1361-1387) zamanında Özbek Subaşı tarafından 1381-1382 yılarında onarılmıştır. Bir diğer kitabeye göre de; 1642-1643 yıllarında Salih Mehmet isimli bir kişi minareyi yaptırmış içeriye bir de minber koydurmuştur.
Cami kare planlıdır, önünde üç bölümlü son cemaat yeri bulunmaktadır. Caminin kuzeyinde iki kademeli saçakları olan son cemaat yeri yan duvarların uzantıları ile iki mermer sütuna oturtulmuştur. Bugün son cemaat yeri camekânla kapatılmıştır. Son cemaat yerinin kuzeydoğusunda avlunun köşesine kesme taş kaideli çifte şerefeli tuğla minare yerleştirilmiştir. Giriş kapısı ve minaredeki kitabelerden caminin epey değişikliğe uğradığı anlaşılmaktadır. Caminin kuzey yönündeki giriş kapısı üzerinde yan yana duran kitabeler caminin yapımı ile ilgili bilgileri içermektedir:
“Fi eyyâmi devleti el-Sultan el-a’zam zıllu’l-lâh
Fi el-âlem Gıyas el-dünya ve’d-din Ebü’l-feth Keyhüsrev bin
Keykubad eyyede’l-lâhu Saltanatahu emere bi’imâreti el-mescid
El-Emir el-İsfehselar el-ecellül-Kbir İmâdel-din
Hezar Dinari Betârihi Şevval senete erbaa veselâsin ve sittemle 634 (1237)”
Bugün kapatılmış olan kasnak penceresinin doğusundaki kitabe:
“Emere bi imâreti haza el-Mesid el-mübarek el Emir
El-Ekrem zeynü’l-haremeyn Ebü’l-hayrat
Özbek Subaşı dâme tevfikahu ve bereketehu
Li seneti selâse ve semânine ve seb’amie 783 (1381-1382)”
Minare kaidesindeki kitabe:
“Yine Salih Mehmed yani sahib hayr din-perver
Vücûd-ı pâkile oldur melik siret beşer manzar
Hezâr Dinar bina ettiği mescidi edip cami
Nice himmetle yaptı bir minare dahi bir minber
Bugün bu âlem-i fânide ol kim hayre sâioir
Şefi’i ola yarın dilerim mahşerde Peygamber
Seda û nağme û tekbir erince arş-ıa’laya
Ezana kademsitan çıktığı demde müezzinler
Zer ü mükellefdir deyu ben dest-i gayb Arif
Yazar tarihini bihali ta’âlâ şânuhu ekber
Sene 1052 (1642-1643)”,
İbadet mekânı kasnaklı ve tromplu bir kubbe ile özeri örtülmüştür. Mescidin ilk yapılışında da tek kubbeli bir mescit olduğu sanılmaktadır. İçerisi batı duvarındaki iki, kasnak bölümündeki dört yana açılmış pencerelerle aydınlatılmıştır. Mihrap son devirlerde yapılmıştır. İki yanında plasterlerle çıkmaları olan üzeri üçgen alınlıkla sonuçlanan mihraplardan bir örnektir. Burada karışık bitki desenleri, alınlıkta da çini kaplamalar görülmektedir. Mihrabın bir köşesinde de Kütahyalı Mehmet Hilmi’nin 1898-1899 yılında mihrabı yaptığını gösteren küçük bir kitabe vardır.
Kaynak: kutahyatanitim.tr.gg/Cami-ve-Mescidler.htm
Fotoğraflar: Mustafa Gürelli
