ENDÜRLÜK KÖYÜ – TALAS / KAYSERİ
Kayseri’nin güneyinde Erciyes’in eteklerinde yer alan Endürlük eski bir Rum köyüdür. Mübadele sonucu Rum’lar köyden ayrılmış, boşalan konutlara Türk’ler yerleştirilmiştir. Köy günümüzde Kayseri’nin Talas İlçesi’nin mahallerinden birisidir. Kayseri geleneksel yaşam biçiminin önemli bir parçası olan bağ evi(1) kültürünün yaşatıldığı köyde kışın yaşayan hane sayısı oldukça düşüktür. Ancak havaların ısınmaya başlaması ile yani İlkbahar ile başlayan ve Sonbahar’ın sonuna kadar süren yaklaşık 9 aylık bir sürede yoğun bir kullanım söz konusudur. Yoğun yeşil dokunun hâkim olduğu bölge, kentin karmaşasından uzak doğa ile iç içe bir yaşam imkânı sunmaktadır.
Yerleşkenin geçmişine yönelik bilgiler 16. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Kaynaklarda köyde 3 tane kilisenin varlığından söz edilse de ayakta kalan tek bir kilise bulunmaktadır. Taş yığma teknik ile inşa edilen yapı günümüzde oldukça harap durumdadır. 1990 yılında Talas Belediyesi tarafından tescilletilen yapı için proje kapsamında çalışmalar yürütülse de uygulama bağlamında herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Geçen yıllarda ayakta olan çan kulesi de bakımsızlıktan dolayı yıkılmıştır. Yapının yüksek duvarlar ile çevrili olması korunabilmesi için yeterli olmamıştır. Yapı gerek defineciler tarafından gerekse yıkılan taşları kullanmak isteyen halk tarafından tahrip edilmiştir.
Alanda yer alan diğer yapılar ise geleneksel yapım sistemi olan yığma teknik ve taş malzeme ile inşa edilen konutlardır. Rumlar tarafından inşa edilen büyük metrekarelere sahip birçok yapı günümüzde kullanılmaya devam etmektedir. Kullanıcılarının ikincil konut alanı olarak kullandıkları bölge özgün dokusunu korumaktadır. Dar sokakları, yüksek moloz taş duvarları, içe dönük avlulu konutları ile geleneksel kırsal yaşamın izleri günümüzde de devam etmektedir.
Endürlük gerek merkezde yer alan kilisesi, gerekse bozulmamış konut dokusu ile geleneksel yaşamın devam ettiği nitelikli yaşam alanlarındandır. Kayseri tarih boyunca farklı medeniyetlere, yaşam kültürlerine ev sahipliği yapmıştır. Bu farklılıklar çevre yerleşkeler de oldukça açık bir biçimde okunabilmektedir. Endürlük’te benzer bir çok yerleşim alanı gibi, kent merkezine olan yakınlığı ile ulaşılması kolay, özgünlüğünü koruyan, kullanıcısı tarafından terk edilmeyen kırsal bir yerleşim alanı olarak yaşamını sürdürmektedir.
KAYNAK: MİMARLIK DERGİSİ
