BADALAN DEDE MESCİDİ – URLA / İZMİR

Urla ilçe merkezi Yelaltı Mahallesindeki mescit, günümüzde terk edilmiş, içi moloz ve toprakla dolarak adeta bir çöplüğe dönüşmüş bir haldedir.

Kare planlı kübik gövde, doğrudan beden duvarları üzerine oturan bir kubbe ile örtülüdür. Kubbe dış yüzeyi alaturka kiremit ile kaplıdır. Minaresi yoktur. Doğu, Batı ve Kuzey duvarları, farklı dönemlerde gerçekleştirilmiş onarım izlerini taşımaktadır. İlk şeklini korumuş olan kubbe duvarları, yer yer moloz taşa dönüşen kaba yonu taşlarla inşa edilmiştir. 1980 yıllarında doğu cephesinde mevcut olduğu bilinen açıklık örtülerek kapatılmış, kısmen harap durumdaki güneydoğu köşesi kabaca onarılmıştır. Doğu duvarlarının orta kesiminin tahrip olduğu gelişigüzel onarıldığı görülmektedir. 

Batı cephesi, yapıya bitişik durumdaki evin garajı için inşa edilen betonarme bir duvar ile maskelenmiştir. Mihrap, kıble duvarını ortalamış vaziyettedir. Mihrabın İki yanında birer küçük niş bulunmaktadır. Harim içinde her hangi bir süsleme unsuru yoktur.

Yapının kitabesi yoktur. Tarihlemeye yardımcı olabilecek herhangi bir süsleme de bulunmamaktadır. Kubbe ile örtülü kübik gövdeli planı da Türk mimarisinde , en erken devirlerden bugüne , sevilerek uygulanan bir şema olması yüzünden tarihleme için bir ipucu vermemektedir. B Akyıldız Eserin XVI. Yüzyıla tarihlendiriliyor. 1671 yılında Urla’yı ziyaret eden Evliya Çelebi adını zikrettiği cami ve mescitler arasında Badalan Dede Mescidi adı yoktur. Bu durumda XVII. Yüzyıl sonu XVIII. Yüzyıl arası bir tarihe yerleştirmek mümkün gözükmektedir.

KAYNAK: URLA’NIN TARİHİ CAMİ VE HAZİRELERİ ( Rahmi Hüseyin Ünal – Ersel Cağlıtütüncigil)