MÜTEVELLİ CAMİSİ – BÜYÜK BÜRÜNGÜZ – BÜNYAN / KAYSERİ

İnceleme Tarihi: Temmuz 2006

Yeri: Kayseri ili, Bünyan ilçesi,  Büyük Bürüngüz Kasabasında bulunmaktadır.

Bugünkü durumu: Sağlam ve ibadete açıktır.

Tarihi: 17.yüzyıl içinde yapılmış olabileceği kabul edilebilir.

Plan ve mimari özellikleri: Caminin doğu cephesi iki katlı son cemaat yerine açılan pencere ve kapılarla boşaltılmıştır. Batı cephede son cemaat yerinin alt katını aydınlatan bir pencere ve bu cephedeki hazire ve köşk minareye çıkışı sağlayan yüksekliği kısa tutulmuş düz lentolu bir kapı bulunmaktadır. Batı cephedeki köşk minareye 15 basamaklı bir merdivenle çıkılmaktadır. Sekizgen formlu dört adet sütuncenin üzerine oturan köşk minare kesme taştan yapılmıştır. Mukarnas başlıklı sütunceler birbirlerine üç dilimli dekoratif kemerciklerle bağlanmıştır. Köşkün saçak kısmı basit profilli silmelerle hareketlendirilmiştir. Altıgen petek kısmının üzeri sembolik bir kubbecikle örtülüdür. Caminin kuzey cephesi  bu cepheye bitişik olarak inşa edilen evden dolayı tamamen kapatılmıştır.

Caminin kuzey duvarı yuvarlak kemerli iki adet pencereyle boşaltılmıştır. Bu iki pencerenin yaklaşık 0.80 m. yukarısında ve saçağın hemen altında iki katlı kuş köşkü bulunmaktadır. Beden duvarlarından dışarı doğru taşıntı yapan kuş köşkü konsolcuklar üzerine oturmaktadır.

Caminin avlusuna, harimin güneydoğu köşesine bitişik olarak açılan basık kemerli kapıdan girilmektedir. Caminin doğu ve batısındaki küçük avlular hazire olarak düzenlenmiştir. Son cemaat yerine, doğu cephenin kuzey tarafındaki kapıdan girilir. Son zamanlarda yenilenen son cemaat yeri iki katlı olarak düzenlenmiştir. Bu bölüm doğu ve batı cephelere açılan dikdörtgen pencerelerle aydınlatılmıştır. 5.70×3.13 m. ölçülerindeki alt ve üst katın üzerleri betonarme ile kapatılmıştır.

Caminin harimine son cemaat yerinin güney duvarının tam ortasına açılan düz lentolu kapı dan girilmektedir. Giriş kapısının yukarısında bir mazgal pencere bulunmaktadır. 7.20×4.91 m. ölçülerindeki dikdörtgen mekanlı harimin üzeri doğu-batı doğrultuda atılan dört takviye kemerinin taşıdığı beşik tonozla kapatılmıştır.

Güney cephede mihrabın iki yanına açılan dikdörtgen pencereler iç mekanın aydınlatılmasını sağlamaktadır. Doğu ve batı duvarlarında 0.60 m. genişliğinde, 0.32 m. derinliğinde birer niş yer almaktadır. Mihrap beden duvarından 10 cm. çıkıntı yapmaktadır. Yanlardan mihrap boyunca uzanan sütuncelerle sınırlandırılan mihrap altı sıra mukarnas dizisinden oluşan kavsaraya sahiptir. Caminin minberi yoktur. Süslemesi: Yapıda kayda değer tek süsleme güney duvarındaki kuş köşkleridir. Malzeme ve teknik: Yapının tümünde kesme taş malzeme kullanılmıştır. Kitabesi: Yapının inşa kitabesi yoktur.

Tarihlendirme: Yöredeki diğer iki camiyle karşılaştırıldığında eserin 17.yüzyılda inşa edilmiş olabileceği sonucuna ulaşılabilir. Ancak yapı yandaki aynı isimli çeşmede görülen onarım kitabesine istinaden 1834 yılında bir tamir görmüş olmalıdır.

Kaynakça: Mustafa Denktaş, “Kayseri-Büyük Bürüngüz Köyü’ndeki Türk Anıtları”, Vakıflar Dergisi, S.27, (1998),