REFAHİYE – ERZİNCAN

TARİHÇESİ

Eski adı Gercanis olan Refahiye 1884 yılında ilçe olmuştur. O tarihte Erzincan Mutasarrıfı olan şefik Paşa bu bölgeye geldiğinde buranın ormanın, suyunun ve havasının güzelliği dikkatini çeker. Bunun üzerine yabancı olan Gercanis adını kaldırarak “refah yer” manasına gelen “Refahiye” adını verir. Bu tarihten itibaren isimde hiçbir değişiklik olmamıştır. Erzincan yöresi ile aynı yönetimler altında yaşamıştır. Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk Milli Mücadele’nin başladığı günlerde 29 Haziran 1919 tarihinde ilçemize gelerek bir gece konaklamış ve 30 haziran 1919 tarihinde ilçemizden ayrılmıştır.

COĞRAFİ YAPISI

Erzincan’a 71 km uzaklıkta, 1744 km² yüzölçümlü Refahiye ilçesinin nüfusu 1997 yılı nüfus sayımına göre 15.072’dir.

İlçe, batısındaki çam ormanları ve merkezden 10 km mesafede Soğukgöze ve Karaçam mevkileri arasında yer alan, yüksekliği 2000 m olan Dumanlı yaylaları, soğuk su kaynakları, göleti, piknik alanları ve kayak imkanları ile yaz ve kış turizmi açısından önem taşımaktadır. Her yıl Ağustos ayında bal festivali düzenlenmektedir. Ekonomisi toprak ve tarım ürünlerine dayanmaktadır. Çavdar, bakliyat ve ceviz bolca yetiştirilir.

İlçemiz, Erzincan İlimizin kuzeybatı ucunda Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesinin sınırlarının birleştiği yerde kurulmuştur. 38,8 doğu boylamı ile 39,9 kuzey enleminde 1746 km2 yüzölçümünde, 1580 rakımda meskun olup, batısında Kızıldağ (2190 m), doğusunda Sakaltutan (2160 m) geçitleri yer almaktadır. İlçenin yazları ılık, kışları sert ve kar yağışlı geçer. İlçe merkezi kuzeyden güneye akan Hakoğlu ve Kocaçay (Belgazi ) dereleri ile doğudan batı yönüne akan Bolkar (Bulgar- Ilgari) çayının birleştiği düzlük ve düzlüğün batısında bulunan tepelerin yamaçları ile yamaç dere düzlüğünün oluşturduğu eşikte ve E-80 devlet karayolunun üzerinde yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesini birbirinden ayıran ve Yeşilırmak ve Fırat gibi önemli nehirlerin su toplama havzası olması nedeni ile büyük bir önem taşımaktadır. İlçemizin doğusunda Vilayet Merkezi, kuzeyinde Şiran ve Alucra, kuzeybatısında Gölova ve Akıncılar batısında İmranlı, güneyinde Kemah ve İliç İlçeleri bulunmaktadır.

İlçenin iklimi; yazları ılık, kışları sert ve kar yağışlıdır

İl merkezine 71 km. uzaklıkta, 1744 km2 yüzölçümü olan ilçenin 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 15.987`dir. Nüfusun 6034`ü İlçe merkezinde 9954`ü köylerde yaşamaktadır. İlçeye 121 köy ve 73 mezra bağlıdır. Eski adı Gercanis olan ilçenin tarihine ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır.

Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa tarafından bolluk anlamına gelen Refahiye adı verilmiştir. İlçenin 10 km. batısında Soğuk göze ve Karaçam mevkileri arasında 2000 m. rakımlı Dumanlı Yaylaları; soğuk su kaynakları, göleti, piknik alanları ve kayak imkanları ile yaz ve kış turizmi açısından gelişmeye elverişli bir ortam oluşturmaktadır. Her yıl Ağustos ayında bal festivali düzenlenmekte olup, yılda yaklaşık 350 ton bal üretimi gerçekleştirilmektedir. Önemli tarım ürünleri çavdar, bakliyat, ceviz, kavun ve karpuzdur. İlçenin en önemli potansiyeli orman alanları olup, toplam ormanlık alan 59.712 ha`dır. Toplam il ormanlık alanlarının %57`sini oluşturmaktadır. Ormanlık alanlar içerisinde sarıçam üretim ormanı 38.938 ha., muhafaza ormanı ise 20.780 ha. dır. Orman sahalarında kuşburnu, kekik gibi ekonomik değeri olan otsu bitkiler ile orman içi su ürünleri alabalık tesisleri bulunmaktadır. İlçede 5 milyon adet/yıl kapasiteli Vali Metin İlyas Aksoy Orman Fidanlığı bulunmakta olup, ihtiyaca göre yıllık 1 milyon adet fidan üretimi gerçekleştirilmektedir.

 İlçede 4448 ha. alanda yapılan ağaçlandırma çalışmaları başarılı olmuş, 88 ha. alanda yapılan ağaçlandırma ise başarısız olmuştur. Yıllık ağaçlandırma potansiyeli 450 ha. dır. İlçedeki ormanlık alanlarla kaplı Dumanlı Dağlarında ve Kutlu Tepe Dağlarında günü birlik piknik, yürüyüş, kampçılık, yayla turizmi ve kış sporları yapma imkanları bulunmaktadır.

Erzincan il merkezi ile Refahiye ilçesi arasında E-80 karayolu üzerinde 45 km.de Sakaltutan mevkiinde Yıldırım Akbulut Kayak Tesisleri bulunmaktadır. Kayak tesislerinde her türlü kış sporları yapma, otelinde konaklama imkanları mevcuttur. İlçe de orman sektörüne bağlı yayla turizmi, alabalık üretimi, ekonomik değeri olan otsu bitkilerin üretimi, avcılık, balıkçılık yapılmaktadır.

Eski adı Gercanis olan Refahiye`nin tarihine ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Erzincan yöresi ile aynı yönetimler altında yaşadığı sanılmaktadır. İlçeye, Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa tarafından, bolluk anlamına gelen Refahiye adı verilmiştir.

İlçe, batısındaki çam ormanları ve merkezden 10 km mesafede Soğukgöze ve Karaçam mevkileri arasında yer alan, yüksekliği 2000 m olan Dumanlı yaylaları, soğuk su kaynakları, gölekti, piknik alanları ve kayak imkanları ile yaz ve kış turizmi açısından önem taşımaktadır. Her yıl Ağustos ayında bal festivali düzenlenmektedir.

Ekonomisi toprak ve tarım ürünlerine dayanmaktadır. Çavdar, bakliyat, ceviz, kavun ve karpuz bolca yetiştirilir.

TARİHİ YERLERİ

 KUTLUTEPE KALINTILARI: Cengerli köyü çevresinde bulunmaktadır. Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar vardır. Çevrede bulunan önemli yerleşim alanıdır. Tarihte Kemah-Başguvar Dariza üçgeninde, Malatya`ya uzanan yolun kilit noktası özelliğini taşımaktaydı.

 KADIKÖY KİLİSESİ: Kadıköy kilisesi, günümüze kadar sağlam olarak gelmiştir. Kesme taştan yapılan kilisenin, giriş kapısı bezemeleriyle dikkat çeker. Kapıdaki atkı taşı üzerinde kabartma olarak işlenmiş haç motifi bulunmaktadır. Kilisenin içinde, duvar resimlerinin izleri mevcuttur. Apsisin önünde, ağaçtan yapılmış ince bir işçiliğe sahip bezemeli pano vardır.

 KUTSAL KAYA-ROMA ANTREPOSU: Kökeni Hititlere kadar uzanmaktadır. Kutsal kayanın kuzey kesiminde bulunan Roma Antreposu üç yuvarlak binadan oluşmaktadır.

 MERKEZ CAMİİ: İlçe merkezinde bulunan Merkez Camii, batılı dönem bezeme özelliklerini göstermekte, avlusunda ise Bahaettin Paşa şehitliği bulunmaktadır.

 KÖROĞLU MAĞARASI: İlçenin Altköy mevkiinde bulunan mağaraya taş merdivenlerle çıkılmaktadır. Mağaranın içerisinde kesilmiş taşlardan oturma bankları vardır. Mağaranın içinde bulunan izlerin, Köroğlu`nun kır atının izleri olduğu söylenmektedir.

 BAL KAYA: Yatan Arslan görünümünü andıran kayadaki oluklara, anlar yaz aylarında yuva yapmaktadır. Bu yuvalarda oluşan ballar, oyuklardan aşağıya aktığından, kayaya Bal Kaya adı verilmiştir.

 GÖLET: Kalkancı köyüne 2 km mesafede bulunan Kalkancı göleti ve Akarsu köyü göleti sulama amaçlı kullanılmakta ve piknik yeri özelliği de taşımaktadır.

 DUMANLI YAYLALARI: İlçenin batısında, Soğukgöze ve Karaçam mevkileri arasında yer almaktadır. Denizden yüksekliği 2000 m olan dumanlı yaylaları genelde çam ormanları olmak üzere çayır ve bitkilerle kaplıdır.

 DOĞAL GÜZELLİĞİ, temiz havası, bol soğuksu kaynakları, av hayvanları ve kamp imkânları ile yaz ve kış turizme açıktır.

Kaynak: Erzincan Valiliği