MERKEZ İSA BEY (ULU) CAMİİ – KİRAZ / İZMİR

  İzmir ili, kiraz ilçesi, Cumhuriyet Mahallesinde bulunur. İsa Bey Camii/Kiraz Ulu Cami: Aydınoğlu Beyi İsa Bey tarafında yaptırılmıştır. İsa Bey, Aydınoğlu Beyi olarak 1360-1390 yılları arasında hüküm sürmüştür. Bu camiin tam olarak tarihi bilinmemektedir. Cumhuriyet Mahallesi’ndeki İsa Bey Camii, Aydınoğlu İsa Bey’in yaptırdığı üç camiden biridir. Diğer ikisi Tire ve Selçuk’tadır.

   Yapıda, inşa kitâbesi bulunmamaktadır. Ancak caminin giriş kapısının sağ kanadı üzerinde 20x50cm. Ölçülerinde bir tamir kitâbesi vardır. Kitâbeden İsa Bey Camiinin, 18 Mart 1310 (1890) tarihinde Hacı Musa’nın oğlu Hacı İbrahim Bey tarafından tamir ettirildiği anlaşılmaktadır. Caminin mihrabı üzerindeki “fe velli vecheke şatral mescidil harâm”  yazısı, minber taç kapısı üzerinde bulunan Cuma ayeti olarak bilinen“ Yâ eyyuhâllezîne âmenû izâ nûdiye lis salâti min yevmil cumuati fes’av ilâ zikrillâhi ve zerûl bey’a, zâlikum hayrun lekum in kuntum ta’lemûn”  yazısı, caminin üst katındaki müezzin köşkünün (mükebbire) üzerinde bulunan “ ya hazreti Bilal-i Habeşî ” yazısı, caminin duvarlarında asılı olan, Cihâr-ı Yâr-ı Güzîn  ve diğer güzide sahabelerin yer aldığı on iki adet levha ile son cemaat yerinde bulunan iki adet Hadis-i Şerif’in, yakın tarihlerde yazıldığı düşünülmektedir. Kitâbe, Amele Rumili Hasköylü Mehmet Neşet bin Saîd tarafından yazılarak ahşap üzerine oyulmuştur. Ahşap Ustası Mehmet Neşet, Ödemiş Abdi Ağa Camii’nin (1908) biri ana giriş kapısı olmak üzere üç kapısını da yapan ustadır. İsa Bey Camii kapısının sağ kanadı üzerinde ahşap ustasının inşa kitâbesi mevcuttur.

” Sahibü’l Hayrât Hacı İbrahim Bey bin Hacı Musa

Amele Rumili Hasköylü Mehmet Neş’et

Bin Saîd Fî 18 Mart Sene H:1310 (1890)”

    İsa Bey Camii bugün Kiraz’da ayakta kalmayı başaran tek yapıdır. Aydınoğlu Mehmet Beyin en küçük oğlu olan İsa Bey’in Selçuk’ta beyliği yönetmeye başlamasından kısa bir süre sonra İsa Bey Camiini kiliseden camiye çevirdiği sanılmaktadır. Kaynaklarda Aydınoğlu Mehmet Beyin oğlu Umur Beyin Kiraz’da yatırdığı Umur Bey Camii’nin varlığından bahsedilse de günümüzde bu cami mevcut değildir. Caminin avlusunda bir şadırvan olduğu bilgilisine rastlamıyoruz. Bir süre önce caminin avlusuna Osmanlı mimarisini yansıtan bir şadırvan inşa ettirilmiştir. Şadırvanın yeni olup mimari bir özelliği bulunmamaktadır.

KAYNAK: İZMİR KİRAZLILAR DERNEĞİ

FOTOĞRAFLAR: MUSTAFA GÜRELLİ