TARİHİ HAVA GAZI FABRİKASI – İZMİR
Fransızlar tarafından 150 yıl önce inşa edilen Alsancak’taki tarihi Havagazı Fabrikası İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilen restorasyon ve çevre düzenleme çalışmalarının ardından yepyeni bir kültür sanat mekanı haline geldi.
Havagazı Fabrikası Restorasyon Projesi kapsamında, 24 bin metrekarelik alanda, 2.850 metrekare inşaat alanına sahip tescilli yapılar dışındaki tüm yapılar yıkıldı. Aslına uygun olarak restore edilen tescilli yapılar kültür mekanı olarak kullanılmaya başlandı.
1857 yılında ilk kez kuruluş imtiyazı Fransız girişimci Mösyö Marşe’ye verilen Havagazı Fabrikasını bir İngiliz gazetecisi olan Edwards, işletmeye açmıştı. Cumhuriyet Dönemi öncesinde hava gazını aydınlatma amacıyla kullanan ikinci kent İzmir olmuştur. İzmir de Fransız (Laidloux and Sons) şirketi tarafından yapımına başlanmış olan Hava gazı Fabrikası, kent sokaklarının aydınlatılmasında 1902 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Alsancak’ta, liman ve demiryolu bağlantısı olanaklarına sahip olarak kuruluşu gerçekleştirilen hava gazı fabrikası, sokaklarda elektrikli aydınlatma başlayıncaya dek bu amaçla kullanılırken, aydınlatmada elektrik kullanımının başlaması sonrasında ise yalnızca konutlarda diğer amaçlarla kullanılır duruma gelmiştir.
İzmir de var olan Fabrika da doğal gazın kente gelmesi sonrasında işleviz kaldı. Ancak, Ankara dan farklı olarak bu tesisinin nasıl daha uzun yıllar yaşatılabileceği, önemli bir kültürel değer olan yapıların gelecek nesillere nasıl aktarılabileceği tartışmalarının sonucunda bu yapıların kültür merkezine dönüştürülmesi benimsendi ve yapılan restorasyon çalışması kısa süre içinde tamamlandı.
