KAHRAMANMARAŞ

    Kahramanmaraş, eski ve halk arasındaki adıyla Maraş, Türkiye’nin Akdeniz Bölgesinde bulunan bir ili ve en kalabalık on sekizinci kentidir. Kurtuluş Savaşı’nda işgale direnişi nedeniyle TBMM tarafından 5 Nisan 1925’te şehre İstiklal Madalyası verilmiştir. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973’te Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.

    Geç Hitit şehri olan Gurgum’un bulunduğu yerde kurulmuştur. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen birçok Hitit anıtı bulunmuştur.

    Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Maraş halkı için, “kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir” der. Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beğdili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.

    2012’de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir olmuştur. Aynı zamanda il sınırları içerisinde bulunan Afşin – Elbistan A, B, C termik santralleri sayesinde Kahramanmaraş, Türkiye’nin elektrik ihtiyacının %14’ünü karşılamaktadır.

   Dövme dondurması, tarhanası ve biberi şehrin önemli tescilli gıdalarıdır. 2021 itibarıyla %1,22 artarak 1.168.163 nüfusa ulaşmıştır.

ETİMOLOJİ

   Erken Demir Çağ ve Geç Hititler döneminde başkent olarak kullanılmış, Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar içinse Markas olarak bilinen bir antik kent ‘idi. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından fethedilmiş ve adı resmî olarak Markas’a değiştirilmiş. Kahramanmaraş’ın Kurtuluş Savaşı’ndan önceki adı Maraş’tır. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise TBMM’nin kararıyla 7 Şubat 1973’te ‘Kahraman’ unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor’un ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.

TARİHÇE

    Tekir Vadisi, Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. 2009 yılında Kahramanmaraş merkezde yapılan kazılar esnasında da M.S. 300-400 yıllarına ait olan Germanicia Antik Kenti’ne dair birtakım mozaikler bulunmuş ve üzerlerinde çalışmalara başlanmıştır.

    Asur yazıtlarında adı “Markasi” veya “Markas” olarak geçen şehir, bir Geç Hitit devleti olan Gurgum Krallığı’nın başkenti oldu. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından Gurgum Krallığı ilhak edilince, Markas vilayet merkezi yapıldı. Daha sonra Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hâkim olmuşlardır.

   11. yüzyılın sonlarında Anadolu’ya kesin olarak yerleşen Türklerin egemenliğinde kaldı. 1243’te Moğol İşgaline uğrayan Maraş, II. Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadiroğulları’nın oldu.12 Haziran 1515 tarihinde Turnadağ Muharebesi ile Osmanlı egemenliğine geçen Maraş, 1515-1919 yılları arasında Osmanlı egemenliğinde kaldı. Mütareke Döneminde önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi.

   Maraş’a Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973’ten itibaren TBMM tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.

KURTULUŞ SAVAŞI DÖNEMİ

   Kahramanmaraş’ın Türk Kurtuluş Savaşı’ndaki yeri özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması maddelerinde daha detaylı olarak anlatılmaktadır.

CUMHURİYET DÖNEMİ

   2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Kahramanmaraş’ta sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.

COĞRAFYA

   Kahramanmaraş’ın merkezi Ahir Dağı’nın eteklerine kurulmuştur. Bu yüzden şehir merkezi engebelidir. Şehrin merkezi dışında kalan bazı bölgeler düzlük olsa da geneli engebeli bir yapıya sahiptir. Kahramanmaraş iklim yapısında diğer illerden farklıdır. Çünkü Kahramanmaraş’ın il haritası onu 3 bölgeye birden sokmaktadır. Bu sebeple değişken bir iklime sahiptir ancak genelde Akdeniz iklimi hâkimdir. Kahramanmaraş’ın bulunduğu bölge şehir merkezi o bölgede olduğundan Akdeniz’dir.

SANAYİ

    Kahramanmaraş, iki resmî ve iki de özel OSB’ye sahiptir. Özellikle tekstil ve iplik sanayiinde Türkiye ve Ortadoğu’da önde gelen bir merkez durumuna gelmiştir. Şehirdeki 5. OSB’nin yapımına karar verilmiş olup çalışmalar sürmektedir. Tomsuklu mevkiine yapılacak yeni OSB yaklaşık 25 bin dekar (dönüm) genişliğinde olacak ve bu büyüklüğü ile Türkiye’nin en büyük sanayi OSB’si olacaktır.

KÜLTÜR

    Maraş’ın Seyir Tepesinden görünümü Kahramanmaraş sınırları içerisindeki Uludaz Tepesi Türkiye’de en çok uğurböceği kolonisini barındırmaktadır. Bu bölgede 2007 yılından beri amatör dağcılar ve profesyonel dağcılık kulüpleri tarafından ve belediyenin desteği ile Uludaz Uğur Böcekleri Festivali düzenlenmektedir.

MUTFAK

    En çok bilineni dondurmasıdır. Dondurmasının yanı sıra biberi, ezmesi, tarhanası, kurabiyesi, çemeni, çöreği ve köpük sucuğu da Kahramanmaraş’ta sıkça tüketilen lezzetler olup hediyelik olarak il dışına götürülmektedir.

EDEBİYAT

    Kahramanmaraş, yüzyıllar boyu önemli şairler yetiştirmiş ve edebiyatımıza en çok katkıda bulunmuş illerden biridir. Hâlen şiirin ve şairlerin başkenti olarak anılmaktadır. Son yıllarda Kahramanmaraş’ta başlayan Şiir Festivallerinde ünlü şair ve yazarlar şiir dinletileri sunmakta, vefat etmiş olan Kahramanmaraşlı şairler anılmaktadır. Son olarak TRT’de iki sezon yayınlanmış Yedi Güzel Adam adlı dizi TRT’nin ve Kahramanmaraş milletvekillerinin de desteğiyle Kahramanmaraş’ta çekilmiştir. Dizi, aynı yıllarda Maraş Lisesinde okumuş olan ve Türk edebiyatının 1960-80’li yıllarına damga vurmuş yedi şair ve yazarı anlatmaktadır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi