SARAÇHANE ÇEŞMESİ – MANİSA

Manisa Nişancıpaşa Mahallesi Ada: 379 Parsel: 1 bulunuyor. Borsa Caddesi ile Uzunyol Caddesi’nin kesiştiği kösede yer alan borsa kahvesinin kösesinde konumlandırılmıştır.

Üç cepheli, bağımlı köse çeşmesi 320 cm. yüksekliğinde kösedeki cephe 65 cm. iki yandaki cepheler ise 155 cm. genişliğindedir. Profilli silmeli bir saçakla bina cephesinden ayrılan çeşmede saçağın hemen altında ve iki uzun köşede yapının inşa tarihine ilişkin günümüz Türkçe’si ile yazılmış mermer kitabe levhaları yer almaktadır.

Yapının aynalarında yekpare mermer malzeme diğer kısımlarında ise tas malzeme kullanılmıştır. Çeşmenin köseleri başlıkları ve kaidesi bulunan sütunlar ile sınırlandırılmıştır. Geniş yüzlerin kenarlarında kare kesitli kaideler kullanılmışken pahlanmış kösedekiler çokgen kesitlidir. Sütunların baslıkları stilize yapraklar üzerine oturtulmuş geçmeli kaytanlarla birbirine bağlanan akroterlerle hareketlendirilmiştir. Genis yüzlerde 8 cm. derinliğindeki dikdörtgen seklindeki çeşme nişlerinin köseleri 45 derece eğimle pahlanarak dekoratif bir görünüm kazandırılmıştır.

Pahlanmış köşe üzerinde bulunan cephede yer alan çeşme nişi tepe kısmı iki yandan pahlanarak üçgen bir görünüm kazanmıştır. Taş yüzeylerin kabartılması sonucu bu malzeme üzerinde hareketlilik sağlanmıştır.

Yekpare çeşme aynaları üzerinde tek musluk/lüle bulunup geniş yüzlerdeki tekneler dikdörtgen formlu, pahlanmış cephe üzerindeki çeşmenin teknesi ise elips formludur. Çeşme günümüzde işlevini sürdürmektedir.

Uzunyol Caddesine bakan cephenin üst kısmında madeni kitabe levhasının yuvarlak kemerli kartuşları içerisinde ta’lik hatla yazılmış kitabe metni yer alır . İlk satırının bir kısmı sökülmüş olan kitabenin transkripsiyonu Mermer levhada yazdığı gibi şöyledir:

-………………saye-i şahanelerinde bin üç yüz yirmi beş

sene-i hicriyesi recebinde tecdid-i imar olunan işbu

Saraçhane çeşmesi bin altmış iki senesinde bir sahib-i

Hayır, tarafından inşa olunmuştur.

Bu kitabeye göre H. 1062/ M. 1651-52 yılında inşa edilmiş çeşme, H. Receb 1325/M. Ağustos/Eylül 1907 tarihinde yenilenmiştir.

Yeniden inşa edilen çeşmede kullanılan malzemeler dikkate alındığında yenileme sırasında eski çeşmeden herhangi bir malzemenin kullanılmadığı anlaşılmaktadır. Döneminin yaygın özelliği olan andezit tası ve mermer kullanımıyla yeniden inşa edilmiştir.

KAYNAK: Sipil’den Manisa’ya Ab-ı Hayat Manisa Çeşmeleri