HÜRRİYET ÇEŞMESİ – KÜTAHYA
Eski fotoğraflara göre Kütahya İdadisi’nin önünde bulunan çeşme 1980 yılında bugünkü yerine yani zafer meydanına taşınmıştır . Çeşmenin iki kitabesi bulunmaktadır. Çeşmenin yuvarlak kemerli nişi içerisinde yer alan kitabe şu şekildedir:
“Yazdı Rıf’at mahlas cevher gibi tarihini, Akdı işbu çeşmeden sâfi sular aynü’l -hayât”
Bu kitabenin hemen altında ise rakamla Hicri 1325 (Miladi 1907/1908) tarihi yer almaktadır. Yuvarlak kemerin ve sütünce görünümlü plasterlerin üzerinde yer alan alınlıkta ise diğer kitabe bulunmaktadır. Bu kitabede yer alan metin ise şu şekildedir:
“Adil ve kutsal olan cihan padişahı var olsun, çeşme imar edilince şahın yani padişahın gölgesi olacak, çeşmeyi Memlük kulu Hocazade akıttı ve fetihten sonra güneş gibi aydınlattı altı cihanı, kâinat onun gibi hakanı görmemiştir”
Hürriyet çeşmesi bağımsız çeşmeler grubunda yer almaktadır. Malzeme olarak mermer, kesme taş ve pirinç kullanılmıştır. Çeşmenin ölçülerine bakacak olursak yüksekliği 3.40 m, genişliği 2.05 m ve derinliği de 1 metredir . Ön cephenin en altına baktığımızda 3 ayrı kısım görürüz. Ortadaki kısım kurnaya aittir ve ortasında bitkisel karakterli bir rozet bulunur. Bu kısım 4 yönden silmelerle sınırlandırılmıştır. Bu bölümün iki yanında ise sütünce görünümlü plasterleri taşıyor izlenimi veren kaide bölümleri bulunur ve sadedirler. Bu kısımdan üste çıktığımızda merkezde yuvarlak kemerli çeşme nişi yer alır. Bu niş ilk kitabe ve tarihin bulunduğu niştir. Kemerin merkezinde kilit taşı görünümünde süsleme bulunur. Niş merkezinde yer pirinçten döküm tekniğinde üretilmiş lüle yer alır.
Üst kısma çıktığımızda ince silmelerden sonra gelen korniş şeklindeki alınlıkta ikinci kitabe yer alır. En üst bölüm ise oldukça hareketlidir. Ortada üç dilimli kör kemer iki yanda ise üçüz kör kemer yer alır. Kemer sıraları yerleştirilişleri itibariyle bir cami siluetini anımsatır. Merkezde yer alan kemerde Sultan II. Abdülhamit’in arması yer alırken iki yanda bulunan kemerlerde ise birer tane 5 kollu yıldız yer alır. Arma ve yıldız pirinçten yapılmıştır.
Kaynak: KÜTAHYA’DA TANZİMAT SONRASI OSMANLI MİMARİSİ (Sercan KEYKUBATLI)
