HOCA ŞEYH MUHİTTİN CAMİ – BAYINDIR – BEYŞEHİR / KONYA
Konya-Beyşehir karayolu üzerinde, Beyşehir’e 6-7 kilometre mesafede ve yoldan 1,5 kilometre kadar içeride bulunan Bayındır Mahallesindedir. Kitabesinden yapının, H.767 (M.1365) yılında yapıldığı anlaşılmaktadır.
Cami, dıştan dışa yaklaşık 17.10×17.15 metre ölçülerinde oldukça muntazam sayılabilecek kare bir plâna sahiptir. Duvarlarının dışı bugün altta yeşil, üstte beyaz badana ile sıvalıdır. Yapının batı duvarına içerden bitişen güdük bir minaresi vardır. Doğu ve batı cephelerde olmak üzere iki girişi bulunmaktadır. Bunlardan doğu duvarının kuzey köşesine yakın olarak açılanı, esas giriştir.
İç Görünüşü: Cami duvarları içerden çimento harç ve kireç badanalıdır. Harim, yuvarlak ve çokgen kesitli ahşap destek sıraları ile mihrap duvarına dik olarak uzanan beş sahına ayrılmıştır. Orta sahın yan sahınlardan daha geniş tutulmuştur. 3.95 metre genişliğinde olan orta sahının doğusunda kalan ara sahın 2.45 metre, ara sahınla doğu duvarının sınırladığı dış sahın 2.45 metre genişliğindedir
Mihrap: Güney duvarı içine oyulmuş 88 cm çapında 45 cm derinliğinde yarım silindirik bir nişten ibarettir. Niş kavarasının önü dantel şeklinde işlenmiş ahşaptan yarım daire biçiminde bir kemerle süslenmiştir. Mihrap cephesi farklı genişlikte ve değişik motiflerin yer aldığı yine ahşaptan üç süsleme şeridi ile çerçevelenmiştir. Şeritler birbirinden burmalı kordan şeklindeki silmelerle ayrılmıştır. İçteki ilk şeritte kırmızı zemin üstüne bitkisel motif ve yer yer altın yaldız kullanılmıştır
Minber: Mihrabı yapan Hasan Usta’nın eseri olan Minber de 1954’de ahşaptan inşa edilmiştir. Kanatları olmayan kapının üstündeki aynalık kısmında, bir yazı panosu vardır. Bitkisel motiflerin oyma olarak işlendiği yarım daire formlu taç kısmı, bir âlemle son bulmaktadır. Süpürgelik (Pabuçluk), yan yana dört kemerden oluşmaktadır. Yan kanatlar (yan aynalık) mihrapta olduğu gibi ajur tekniği ile süslenmiş ve çivi ile zemine tutturulmuştur.
Minare: Yapının batı iç duvarına bitişik ve buradaki girişin yanında yer almaktadır. 1.50 metre kadar yükseklikteki kare kaide üstte sekizgen gövdeye dönüşmektedir. Zeminden 1.00 metre yukarıda güney istikametine açılan minare kapısına basit ahşap basamaklarla çıkılmaktadır.
Kadınlar Mahfili: En batıdaki sahnın haricindeki diğer sahınların kuzey tarafında sütun sıralarıyla ilâve desteklere oturtulmuş olan mahfil, oldukça geniş bir yer kaplamaktadır. Mahfilin orta sahına isabet eden kısmında beş köşeli bir çıkması bulunmaktadır. Korkulukta sade bir oyma süsleme göze çarpar. Minare kaidesinin doğu duvarına bitişik olan bir merdivenle yukarıya çıkılmaktadır.
Tavan: Alttan tahta kaplamalı olan tavan, kıble duvarına dik istikamette, kalınlıkları 25-32 cm arasında değişen dört ana kirişe taşıtılmıştır. Bu kirişlerden; batıdaki ikisinin kuzey ucu ile doğudaki ikisinin güney ucu doğrudan duvarlara, diğer uçları duvarlardan çıkarılmış ahşap konsollarla, ortada yastıklar vasıtasıyla ahşap direklere otururlar. Bunlardan doğuda kalan ikinci ana kiriş, güney duvarından başlayarak kuzeye doğru üçüncü direk (Kadınlar Mahfili Korkuluğu) hizasına kadar 25’er cm genişliğinde yan yana iki kirişten müteşekkildir. Ayrıca bu çift kirişin kuzey uçlarından başlamak üzere minare gövdesine kadar uzanan enine bir kiriş atılmıştır. Bu ana kirişlerin yan yüzleri ve altları tahta levhalarla kaplanmıştır. Kaplamaların bir kısmı boyalı nakışlarla süslenmiştir. Destek Sistemi: Ahşap tavan örtüsü, doğudan batıya doğru, her sırada 4, 5, 4, 4 olmak üzere toplam 17 ağaç destek tarafından taşınmaktadır. Üstten yastıklar vasıtasıyla taşıyıcı ana kirişe bağlanan bu destekler, daire ve sekizgen kesitli olup, çapları 18-30 cm arasında değişmektedir. İçlerinde en süslü ve değişik olanları, mihrap duvarı önündeki batıda kalan ilk üç destek ile bunlarla mahfil arasında kalan batıdaki ilk iki destektir. Mihrap önünde olanların gövdeleri sekizgen plânlıdır.
KAYNAK: YAŞAR ERDEMİR’İN KALEMİNDEN BAYINDIR CAMİ
