TABHÂNE – KARAPINAR / KONYA
Konya’nın Karapınar ilçe merkezinde bulunan II. Selim Külliyesine ait Tabhânenin ilk belgelerde adı geçmemekle birlikte külliyenin en önemli bölümü olduğu 1161 (1748) tarihli Tamirat Defteri’nden anlaşılmaktadır. Caminin tam kuzeyinde batı yönünde bulunan mutfaktan doğusundaki hamamın karşısına kadar uzanan odaların açıldığı geniş eyvanlı yapılar tabhâne idi. Yapının onarımına dair kayıtlar XVIII. yüzyıl ortalarına aittir. Tabhânenin hamama bakan tarafı XX. yüzyıl başlarında jandarma karakolu olarak kullanılmıştır. Şimdilerde Berra Fastfood olarak kullanılmaktadır.
Kaynak: SULTAN SELİM KÜLLİYESİ (2) – Mustafa Balkan (Tarih Yazıları)
TABHANE
Osmanlı İmparatorluğu’nda misafirhane yapılarına denir. Tabhane erken Osmanlı mimarlığında camii yapılarıyla organik bütünlük içerisinde inşa edildiği için Tabhaneli Camii, Zaviyeli veya ters t planlı gibi adlandırmalarla farklı bir tipoloji doğmuştur. Tabhaneli camilerin ilk örneklerinde tabhane mekânları asıl ibadet mekânlarından olabildiğince bağımsız ve dışarıya açılabilen müstakil mekânlar halindeyken zamanla bağımsızlıklarını kaybetmiş ve asıl ibadet mekânının bir devamı olarak camii bütünlüğüne katılmıştır. İstanbulun ilk büyük külliyesi olan Fatih Külliyesinde mekânlarının camiden bütünüyle ayrıldıklarını ve külliye bütünlüğü içerisinde ayrı birimler olarak yer aldıklarını biliyoruz. Tabhaneli camilerin inşaası bundan sonrada devam etmekle birlikte, tabhane mekânlarının Edirne 2.Beyazıt, İstanbul Beyazıt ve Gelenbe Yavuz Sultan Selim Camiinde olduğu gibi kendi içinde ayrıca planlandıkları anlaşılıyor. Klasik dönemin büyük külliye kuruluşlarında ise tabhaneler külliye bütünlüğü içerisinde yine ayrı mekânlar olarak yer almışlardır. Örnek: Nusretiye Camii misafirhaneleri.
