DEVELİ KALESİ – KAYSERİ
Yukarı Develi’de, şehrin batısında hakim bir tepe üzerinde yer almaktadır.
Bugünkü durumu: Kale oldukça büyük bir tahribata uğramıştır.
Develi Kalesi üzerinde herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Bu nedenle kalenin ne zaman ve kim tarafından inşa ettirildiği bilinmemektedir.
Roma döneminde inşa edildiği düşünülmektedir.
Plan ve mimari özellikleri: Tahsin Özgüç ve Mahmut Akok’un 1955 yılında planını çizerek yayınladığı kaleden günümüze, iç kalenin güneydoğusunun kuzeyinde yer alan iki yarım daire burç ve iç surların güneyinde bulunan iki dikdörtgen burç ile bazı sur duvarları ulaşmıştır. Kale esas itibariyle birçok Anadolu şehrinde olduğu gibi üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar iç kale, iç sur ve dış surlardır. İç Kale’nin etrafı yarım yuvarlak burçlarla çevrilmiştir. Aşağı yukarı 900 m2lik bir sahayı ihtiva eden bu kısım oldukça büyük bir tahribata uğramış ve günümüze sadece doğusunda yer alan iki yarım daire formlu burç ulaşmıştır. Burçlar moloz taşla inşa edilmiştir. Burçların üzeri sıvayla kapatılmıştır.
Burçların inşasında arazinin eğiminden yararlanılmıştır. İç kalenin güneyinde bulunan iç surlardan, günümüze sadece iki dikdörtgen formlu burç ulaşabilmiş, burçlar arasındaki savunma duvarları büyük oranda tahrip olmuştur. Bu surlardan mevcut burçların batısında yer alan kısımlar ayakta durmaktadır. Kaba yonu taş ve moloz taşın ortaklaşa kullanıldığı burç ve surlar, harç kullanılarak örülmüşlerdir. Güney ve batıya doğru genişleyen ve iskana müsait bir yapıya sahip üçüncü kısımda ise kalenin giriş kapışı yer almaktaydı. Bu kısım günümüzde tamamen yıkılmıştır. Develi Kalesi’nin iç kale bölümünde yer alan her hangi bir yapı günümüze ulaşmamıştır. Develi Kalesi, Develi’nin stratejik bir noktada yer almasından dolayı birçok tarihi olaya tanık olmuştur. II.Îzzettin Keykavüs ile IV. Rüknettin Kılıçarslan arasındaki taht kavgası esnasında Kılıçarslan, Konya’dan kaçarak Develi Kalesi’ne gelmiş ve bir müddet burada ikamet etmişti. 1398 tarihinde Dulkadiroğlu olan Mehmed Bey’le taht mücadelesine giren Sevli Bey, Mehmed Bey’e yenilerek Develi Kalesi’ne kaçmak zorunda kalmıştır. Daha sonra Osmanlılar döneminde Fatih Sultan Mehmet. Develioğullan aşiretinin isyan etmesi sonucu Develi Kalesi’ni yıktırmıştır.
M. Restle-Herbert Hımger, yapmış olduğu incelemeler neticesinde Osmanlılar döneminde kalenin restore edilmiş olma ihtimalinin yüksek olduğundan bahsetmektedir. Kale, Osmanlıların eline geçmesinden sonra önemini yitirmiştir.
Süslemesi: Süs unsuru görülmemektedir.
Malzeme ve teknik: Kalede inşa malzemesi olarak burçlarda moloz taş ve müdafaa duvarlarında kaba yonu taş kullanılmıştır.
Kitabesi: Yapıda kitabe bulunmamaktadır.
Tarihlendirme: Kale üzerinde herhangi bir kitabenin yer almaması, kale hakkında kesin bir tarih vermemizi engellemektedir. M. Restle- Herbert Hunger, kalenin Ermeniler zamanında yapılmış olamayacağını belirtmektedir. Roma döneminde inşa edildiğini düşündüğümüz Develi Kalesi’nin, özellikle Selçuklu döneminde aktif olarak kullanıldığını tarihi belgeler ortaya koymaktadır. Muhtemelen Romalılar Döneminde inşa edilmiş olan kalenin, Selçuklular döneminde bazı ilaveler yapılarak genişletilmiş olduğu düşünülmektedir.
Kaynakça: Tahsin Özgüç-Mahmut Akok, “Develi Abideleri”, Belleten, C.XIX.,1975, s. 377-378
