ANKARA ADI NEREDEN GELİYOR?

   Bir söylenceye göre; gemi çapasından gelir Ankara’nın adı, bir rivayete göreyse üzümden, bir kaynağa göre de ‘karışık’ anlamına gelen bir sözcükten türemiştir…

Ankara adıyla ilgili olarak “kaynaklara dayalı” kesin bir tespit yoktur. Bununla beraber bazı eskiçağ efsaneleri ve rivayetler şehrin adının geldiği noktayla ilgili fikir vermektedir.

    Bu efsanelerden birine göre Frigya Kralı Midas’ın bir deniz çapası [Anker] bulduğu yerde bu şehri ilk defa kurmasıyla şehir de adını Anker kelimesi olarak almıştır. Grek müverrihi Pausanıas, söz konusu çapanın kendi zamanında (M.Ö II. Yüzyıl) Jupiter mabedinde muhafaza edildiğini yazmaktadır. Roma hakimiyeti dönemine ait bazı sikke ve madalyonlarda gemi çapasının Ankara şehrinin arması gibi kullanıldığı görülmektedir. Bu tarihi görüşlerin yanı sıra şehrin adının Grekçe Agheridha (koruk) , Anguri (salatalık) kelimesiyle ilgili olduğu söylenmektedir.

    Şehrin adıyla ilgili en yaygın ve kabul gören kanaatlerden biri de; Frigçe “Ankas” kelimesidir. Karışık anlamına gelen bu kelimeye “kayalık, dar boğaz” manaları da verilmektedir. Bir vadi yanında kurulmuş olan Ankara şehrinin fiziki görünümü bu adlandırmaya uygun düşmektedir.

    İlkçağda Anadolu’da ilk güçlü devleti kuran Hititlerin Orta Anadolu’da kurdukları “Ankuwa” şehrinin de şimdiki Ankara şehrinin yerinde kurulmuş olabileceği mümkündür. Dolayısıyla Ankara ismine yakın fonetiğin Hititler döneminde de varlığı dikkat çekicidir.

Türk-İslam kaynaklarında şehrin adı Farsça “Engü” (üzüm) kelimesine bağlanmış bir başka deyişle, şehir kalesinin “angarya” ile yaptırıldığı için şehre böyle bir ad verildiği ifade edilmektedir. Eski Arap coğrafyacıları da ekseriyetle şehirden Ankara olarak söz etmektedirler.

    Selçuklular döneminde şehrin adı Engürü, Enguriye, Engure ve Ankara olarak geçmektedir. Aynı döneme ait Batılı kaynaklarda Angora, Angurie şeklinde geçer. Osmanlı kaynaklarında ise; Engürü ve Ankara ismi kullanılmıştır.

ÜÇ BAŞKENTLİK

Bu gün 5 milyondan fazla nüfusu ile dünyanın en önemli başkentlerinden biri olmasına karşın Ankara’nın adını nerden gelir bilinmez ama tarih içinde iki kez daha baş şehirlik yapmışlığı vardır.  İlki başkentliği milattan 2 asır önce Avrupa kökenli Kelt kavmine mensup Galyalıların Balkanlar ve Batı Anadolu’da yaşadıktan sonra Orta Anadolu’da Ankara ve Çorum, Yozgat yöresinde kurdukları Galatya Devletine yaptığı başkentliktir. Ankara, Galatlara MÖ 280-274 yılları arasında başkentlik yapmıştır. Ankara’nın ikinci başkentliği ise milattan sonra 1’inci ve 2’ici asırlarda; Roma İmparatorluğu’nun Galatya eyaletinin merkezi olması ile yaşandı. Bu dönem kentin nüfusu 100 bine dayandı. Osmanlı Devleti döneminde ise 16’ıncı asırda Anadolu Beylerbeyliği merkezi olan Ankara, uzun bir süre askeri ve siyasi merkez olma özelliğini kordu. Cumhuriyet’in kurulmasından kısa bir süre önce 13 Ekim 1923’te başkent ilan edilen Ankara, yeni rejime giden yolda atılan son hamleydi