KEMERALTI HAVRALARI – İZMİR

Havra Sokağı ın etrafında, dokuz sinagog ile bir cemaat evi bulunuyor. Bu 10 tarihi bina da birbirine çok yakın. Bu da bölgeyi eşsiz kılan bir özellik. 15. yüzyıldan beri Yahudi Mahallesi olarak bilinen bu yer, Yahudilerin İzmir’deki ilk yerleşim alanı. Çok sayıda cami ile Roma agorasının da bu bölgede olduğunu hatırlayalım. 
1492-94 arasında İspanya ve Portekiz’den sürülen Yahudiler, Osmanlı İmparatorluğu tarafından kabul edilmişler, gelenler Selanik, İstanbul ve İzmir’e yerleştirilmişti. 19. yüzyılda İzmir nüfusu 150-200 bin iken burada yaşayan Yahudi nüfus 55 binlere ulaşmıştı. 20. yüzyılın başında Karataş bölgesine doğru yerleşen Yahudiler, 1948 de kurulan İsrail e göç ettiler. Kalan Yahudi nüfus da Alsancak bölgesine yerleşti. Önceleri bu bölge her türlü esnaf ve zanaatkârın olduğu canlı bir ticaret merkezi iken, Yahudilerin azalmasıyla birlikte terk edilmeye başlandı. 
Sabetay Sevi, Hayim-Avram Palachi :
1788 de İzmir de doğan Hayim Palachi, burada hahambaşılık yapmanın dışında Yahudilik üzerine 26 felsefi eser kaleme aldı. Oğlu Avram Palachi nin de Hibruca 16, Yahudi-İspanyolcası (La Dino) lisanında da bir eseri var. Her iki düşünür de dünyadaki Yahudi cemaati içinde değerli yerleri olan filozoflar. Palachi nin İzmir Gürçeşme ‘de bulunan mezarını, dünyanın değişik yerlerinden Yahudiler ziyarete geliyorlar. Osmanlıda bir milyon kişiyi peşinden sürükleyen Sabetay Sevi de 17. yüzyılda İzmir’de doğmuştu. Onun evinin de büyük ilgi çekeceğine kuşku yok. Sabetay Sevi ve yandaşlarına, dinlerinden döndükleri için, dönme veya avdeti denilir. Sabetay Sevinin İzmir’de devam ettiği Portekiz havrasında şu anda bir tekstil firması var. Palachi nin yaşadığı ev ise Bet İlel diye anılıyor. 
ŞALOM ( AYDİNLİS ) SİNAGOGU :
Kemeraltı Havra Sokağında yer alan yapı , Algaze Havrasının karşısında konumlanmaktadır. Yapı 1500 yıllarında yapılmıştır ve 1841 yılındaki büyük İzmir yangını havranın önünde durdurulmuştur. Yapının giriş kapısında bu olayı anlatan bir kitabe bulunmaktadır. 
Yapıya küçük bir bahçeden girilmektedir. İlk yapıldığı yıllarda merkezi planlı olarak inşa edilen bu yapı daha sonraki yıllarda merkezi planı kilise tarzı planlama olan lineer plan şemasına dönüştürülmüştür

ALGAZE SİNAGOGU:
Kuzeyinde Shalom güneybatısında Sinyora Giveret Havralarının konumlandığı Algaze Havrası 1724 yılında Algazi ailesi tarafından yaptırılmıştır. 
Günümüzde yapı tek katlıdır. İtalyan etkisi ile XX.yy da plan şeması değiştirilmemiştir ancak kadınların ibadet ettikleri Mehizah bölümü kaldırılmıştır. Söylentiye göre genç bir Haham bir hanıma göz kıpmış ve bunun üzerine Hahambaşı tarafından Mehizah yıktırlmıştır. Havranın 927 sokağa bakan avlu duvarları masif ve yüksektir.
(927 Sokak No:73)
SİNYORA SİNAGOGU:
Sinyora Giveret Havrası Anafartalar Caddesine ve 927 Sokağa cephe veren parselde Havra Sokağında konumlanmaktadır. Algaze ve Shalom havralarına çok yakın konumdadır.
Donna Gracia Mendes tarafından 1510-1569 yılları arasında yaptırıldığı bilinen havra 1841 yangınında çok zarar görmüştür ve Yeruşalmi ailesi tarafından tekrar merkezi planlı olarak inşa edilmiştir. Yapı iki kat yüksekliğinde olup , tek bir hacimdir. Duvarları yığma taş olarak inşa edilmiştir. Çatısı ahşap kırma çatıdır. Tavanları ve zemin kaplamaları ahşaptır. 
Büyük bir avlusu olan Sinyora Giveret Havrasının avlu duvarları havranın sokaktan görülmemesi için masif ve yüksek olarak inşa edilmiştir. Havranın bahçesinde tek katlı müştemilat yapıları bulunmaktadır. Bu yapıların Bet Midaş yapıları oldukları düşünülmektedir. 
(927 Sokak No:77)
BİKUR SİNAGOGU:
Yapı İkiçeşmelik Caddesi üzerinde yer almaktadır. Bikur Holim Havrası 1724 yılında Hollanda asıllı İzmirli bir Yahudi olan Salamon de Ciaves tarafından yaptırılmıştır. Bu tarihte yapının bitişiğinde bulunan ev ve dükkanlar gelir getirmeleri için havraya bağlanmıştır. Yapının önünde bulunan tek katlı ek yapılar havrayı İkiçeşmelik Caddesinden ayırmaktadırlar Fakat tek katlı olduklarından görünmesini engellememektedirler. Yapı 1772 yılındaki yangında yandıktan sonra Manuel de Ciaves tarafından tekrar inşa edilmiştir. Yapı günümüzde Musevi Cemaati tarafından restore edilmektedir.
Restorasyon çalışmaları sırasında yapının sağlam olmayan çatısı onarılmıştır. Günümüzde kullanılamayan Havra restorasyon çalışmalarının sonunda kullanıma açılacaktır. İkiçeşmelik için yapılmış olan imar planında caddenin genişletilmesi kararı uygulandığında , yapının önünde bulunan tek katlı eklerde yıkılacaktır. 
(İkiçeşmelik Cad. No: 40)
ETZ HAYİM ( DE ARİVA ) SİNAGOGU :
Bu sinagogun Bizans devrinden kalma bir sinagog olduğu söylenmektedir. Muhtelif tarihlerde vuku bulan yangınlarda defalarca yanmıştır. En son olarak 1851 tarihinde Daniel Sidi isminde bir hayırsever tarafından yeni baştan tamir ettirilmişti, İzmir’de bu sinagog. Ariva olarak da bilinir. (937 Sokak No: 5)
TALMUT TORA ( HEVRA ) SİNAGOGU:
Çok eski bir sinagog olup, 1838 yılında Hacez kardeşler tarafından onarılmıştır. Daha sonra muhtelif tarihlerde yeniden restore ettirilmiştir. 
(937 Sokak No: 4/17)