28 Mart 2024
Türbeler

DEMİRTAŞ PAŞA TÜRBESİ – ARSLANBEYLİ KÖYÜ / SEYYİTGAZİ – ESKİŞEHİR

    Demirtaş (Mürvet Ali) Paşa Türbesi, Şeyh Şüceâddin Türbesi’nin kuzeyinde yer almaktadır.

    Sultan Şucâ sadece şeyh ya da yerel halkla ilişkili değil, yüksek Osmanlı komutanları ile de ilişki içerisinde olmuş, Timurtaş Oğlu Ali Bey onun müridi olmuştur. Şucâ Baba müritleri ile birlikte Rumeli’de gazalara katılır. O aynı zamanda derviş bir gazidir. Faaliyet sahası Kuzey Bulgaristan yönünde bulunan Timurtaş Paşa’nın yanında Şeyh Şucâ ile birlikte Üryan Baba da bulunur. Bu bölge Sarı Saltuk’un Rumeli’ye ilk geçişinden beri Babâîlerin çok yoğun olarak bulunduğu bölgelerdir. Şeyh Şucâ döneminde, Seyitgazi çevresindeki Babâîlerin buradaki faaliyetleri yeni bir canlılık getirir, yörede Babâîlik oldukça güçlenir. Rumeli’de Şuceâddîn’in müridleri nin “Üryan Şucâîler” olarak anıldığı bilinir. Üryan Şucâîler “Alp- Eren”, “Gazi-Veli”lerin yanında bu savaşlarda oldukça önemli işlevlere sahiptir.

   Timurtaş Paşa, Şuceâddin Velî’nin mürididir. Daha sonra da Timurtaş Paşa’nın oğlu “Mürvet Ali Paşa”, Şuceâddin Velî’nin müridi olur, 1517’de külliyeyi yaptırır. Mürvet Ali Paşa’nın türbesi Şuceâddin Velî Külliyesi’ndedir. Külliye başlıca iki bölümden oluşur: İlk bölümde avlu ile çevrili iki türbe (Şuceâddin ve Demirtaş Paşa), havuz ve cami bulunur. Avludaki mezarlıkta olan bir kapıdan Külliye’nin ikinci kısmını oluşturan imaret binasının önündeki meydana geçilir. İmaret dört kubbeli mekândan oluşur. Zaviyenin yakınında bulunması gereken derviş ve misafir odalarından günümüze bir yapı ulaşmamıştır. Külliye, Seyitgazi’ye 10. km uzaklıktadır.

   Tuğla ile inşa edilen türbe, yüksek kasnaklı kubbeyle örtülü sekizgen planlı mekân ve doğu cephesindeki dikdörtgen planlı, kubbeli giriş biriminden oluşmaktadır. Türbenin cephelerini tek sıra, kasnağını çift sıra kirpi saçak dolanmaktadır. Yapının kuzey ve güneybatı cephelerinde sivri kemerli alınlıklı ve dikdörtgen açıklıklı pencereler bulunmaktadır. Giriş biriminin basık kemerli kapısından sonra türbeye batı cephesindeki kademeli basık kemerli kapıyla ulaşılmaktadır. İç mekânda beşgen nişe sahip mihrapla iki sivri kemerli niş yer almaktadır. Duvarlar yakın tarihlerdeki bir düzenlemeyle 1 m. yüksekliğe kadar Kütahya çinileriyle kaplanmıştır. Duvarların üst kısımlarında görülen mavi renkte, kalem işiyle yapılmış sütunlu ve kemerli kompozisyonlar, sarmaşık dallar ve çiçek motifleri işlenmiştir. Duvar yüzeylerinde damarlı mermer görüntüsü verecek boyamalar vardır. Pandantifle geçişi sağlanan kubbenin eteğinde yaprak ve çiçek motiflerinin bulunduğu kalem işi süslemeler koyu yeşil ve sarı renklerle boyanmıştır. Kubbe kasnağında yer alan kitâbe Şeyh Şüceâddin Türbesi’nin kasnağındakiyle aynıdır. Her iki türbenin kubbesi üzerinde yazılı birer âlem vardır.

KAYNAK: İSLAM ANSİKLOPEDİSİ