ŞEYH NUSRETTİN TÜRBE VE CAMİSİ – ZİLE / TOKAT

ŞEYH NUSRETTİN TÜRBE VE CAMİSİ – ZİLE / TOKAT

Tokat İli, Zile İlçesi Şeyh Nusrettin/Tekke Köyü’nde bulunan Şeyh Nusrettin Türbe ve Camii günü- müze kadar yöre halkının çabalarıyla gelebilmiştir. Minare, muhdes depo ve avlunun da bulunduğu bir yapı topluluğu içinde yer alan türbe ve cami, her yıl Nisan ayında yapılan dinî törenlerin yanı sıra yıl boyunca da sürekli ziyaret edilmektedir. 14. yüzyıl ortalarına tarihlendirilen kare planlı, kubbeli türbe ile daha geç dönemde inşa edilen dörtgen planlı caminin yapı malzemeleri tamamen farklıdır. Türbede bulunan 1855 yılına ait Zileli Emin tarafından yapılmış kalem işi süslemeler dikkat çekicidir.

Şeyh Nusrettin Türbe ve Camisi’nin bulunduğu Şeyh Nusreddin/Tekke Köyü, Orta Karadeniz Bölgesi’nde bulunan, Tokat İli, Zile İlçesinin bir köyüdür. Zile İlçesinin güney doğusunda yer alan Şey Nusrettin (Tekke) Köyü Tokat İline 74 km, Zile İlçesine 7 km uzaklıktadır. Büyük bir bahçe içinde yer alan yapı topluluğunun bahçesinde tarihî ve yeni mezarlık alanları, kurban kesim evi ve bir lojman bulunmaktadır. Kitabesi bulunmayan yapının inşa tarihi bilinmemektedir. Şeyh Nusrettin Türbesi ile ilgili araştırmacı Halit Çal 1980’li yıllarda bu köyde yaptığı çalışmada 754 H. / 1353M.; 770H. / 1368 M. ve 792 H. / 1389 M. tarihli vakfiyelere ulaşmıştır (Çal, 1987: 427). Bu vakfiyelerde Şeyh Nusret bin Hamza Zaviyesi’ne vakfedilen yerlerden söz edilmektedir.

Ayrıca Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Tekke Köyü’nde bulunan imaret, mescit ve misafirhaneden bahsetmektedir. Şeyh Nusrettin Türbesi ile ilgili diğer bir bilgi de bu köyün ve türbenin bulunduğu yerde daha önce antik ve Bizans dönemine ait bir ibadet yeri olduğu şeklindedir. Bahçedeki Latince yazılı mimarî parçalardan buranın eski bir geçmişi olduğu bellidir; ancak sözü edilen ibadet yerinden iz yoktur ve türbede de Bizans kurgusu bulunmamaktadır (Çal, 1987: 446). Türbeye bir avluyla bağlanan caminin de yapım tarihi ile ilgili kesin bilgi bulunmamaktadır. Yapıda bilinen en eski onarım, türbenin batı duvarında bulunan kalem işi kitabeye göre 1855 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu onarımın yapı topluluğunda nerelerde gerçekleştiği bilinmemekle birlikte türbenin iç duvarlarında nakkaş Zileli Emin Efendi tarafından kalem işi süslemeler yapıldığı görülmektedir. 1953 yılında da cami duvarlarında onarım yapılmıştır (Koçyiğit, 2015a). 1939 depreminden zarar gören yapının ahşap minaresi 1966 yılında yıkılarak günümüzdeki minare yapılmıştır (Koç, 2015). Türbenin kapısı üzerindeki kitabede de 1978 yılında bir onarım yapıldığı yazılıdır. Bu onarımda avlunun üzerindeki çatı yenilenmiştir. 2013 yılında türbenin kubbesi onarılarak alüminyum kaplanmıştır.

Türbe: Yapı topluluğunun doğusunda yer alan, kareye yakın (610×603 cm.) dörtgen planlı türbeye kuzeyde düzgün kesme taş ile çevrelenmiş, basık kemerli giriş kapısı ile girilir

Güneyden kuzeye doğru mezar taşları şu şekildedir:

1 No’lu Mezar Taşı: Şahide sivri kemer şeklinde sonlandırılmış, alınlıklı ve düşey dikdörtgen prizmal bir gövdeye sahiptir. Şahidenin sanduka dışına (batıya) bakan yüzeyinde sülüs hatla yazılmış iki satırlık kitabe bulunmaktadır. Alınlıkta rumi ve palmet motifli süslemeler vardır.

2 No’lu Mezar Taşı: Şahide ters v biçiminde sonlandırılmış, alınlıklı, düşey dikdörtgen prizmal bir gövdeye sahiptir. Şahidenin sanduka dışına (batıya) bakan yüzeyinde sülüs hatla yazılmış dört satırlık kitabe vardır. Alınlık kısmına serlevha yazısı işlenmiştir. Şahidenin diğer yüzeyi boş bırakılmamıştır. Burada iki küçük sütunce ile sınırlandırılmış mukarnas kavsaralı küçük niş oluşturulmuştur. Nişin yüzeyinde iki satırlık bir yazı vardır.

3 No’lu Mezar Taşı: Şahide sivri kemerle sonlandırılmış, alınlıklı ve düşey dikdörtgen prizmal bir gövdeye sahiptir. Şahide sandukanın dışa bakan yüzeyinde sülüs hatla yazılmış iki satırlık kitabe yer alır. Alınlık rumi ve palmet motifleriyle bezenmiştir

Kaynak: Kültür Portalı