KADİFEKALE MESCİDİ – KADI İLYAS CAMİ – İZMİR
Kadifekale Mescidi, ünlü seyyah Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde de yer alıyor. Seyahatnamede mescit ile ilgili olarak Miladi 1308 tarihi veriliyor ve mescidin İzmir Kadısı “Ahmed oğlu İlyas” tarafından yaptırıldığı belirtiliyor. Tapu Tahrir Defteri, Evkaf Defteri ve Evliya Çelebi’nin verdiği bilgiler birbirini doğruluyor. Öte yandan yine İzmir ile ilgili yazılı kaynaklardan biri olan; M. Kütükoğlu’nun, “XV ve XVI Asırlarda İzmir Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı” adlı eserde, “Yukarı Kale Camii” olarak bu yapıdan bahsediliyor. Gerçekleştirilen kazı çalışmalarında ulaşılan temel duvarı izleri ve kısmen duvar izleri ile kaynakların verdiği bilgiler doğrultusunda, mescidin Kadifekale’de 14. yüzyıl başlarında inşa edilmiş ilk cami olduğu ifade ediliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından özgün nitelikleri korunarak restore edilecek olan Kadifekale Mescidi, fethedilen kalelere inşa edilen ibadethane geleneğinin bir örneği olarak değerlendiriliyor.
Hemen tüm Türk kalelerinde rastlanan bu cami ve mescidler kentlerdeki Türk – İslam egemenliğinin sembolü durumundadır. Güney duvarı üzerinde mihrap nişi bulunan mescidin ibadet mekânı kare planlı ve kubbe örtülü idi. Bu mekânın kuzeyinde merdivenlerle ulaşılabilen son cemaat yeri ile avlusu ve haziresi bulunuyordu. Mescide doğudan bitişen tonozlu yapının ise daha sonra inşa edildiği ve bir sarnıç olarak kullanıldığı öngörülmektedir. Bu yapı İzmir’in ilk Türk –İslam ibadet yapılarının ilk örneklerinden biri durumundadır. Bazı kaynaklara göre 17. Yüzyılın sonuna, bazı kaynaklara göre de 19. Yüzyılın başlarına kadar kullanılmıştır.
