28 Mart 2024
Camiler

BALIKLI CAMİSİ – KÜTAHYA


Kütahya Balıklı Mahallesi’nde bulunan caminin kapısı ve minare kaidesi üzerindeki kitabelerden Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246) döneminde Kütahya Fatihi olarak tanınan Hezar Dinari tarafından 1237’de yaptırılmıştır. Daha sonra Germiyanoğlu Süleyman Şah (1361-1387) zamanında Özbek Subaşı tarafından 1381-1382 yılarında onarılmıştır. Bir diğer kitabeye göre de; 1642-1643 yıllarında Salih Mehmet isimli bir kişi minareyi yaptırmış içeriye bir de minber koydurmuştur. 
Cami kare planlıdır, önünde üç bölümlü son cemaat yeri bulunmaktadır. Caminin kuzeyinde iki kademeli saçakları olan son cemaat yeri yan duvarların uzantıları ile iki mermer sütuna oturtulmuştur. Bugün son cemaat yeri camekânla kapatılmıştır. Son cemaat yerinin kuzeydoğusunda avlunun köşesine kesme taş kaideli çifte şerefeli tuğla minare yerleştirilmiştir. Giriş kapısı ve minaredeki kitabelerden caminin epey değişikliğe uğradığı anlaşılmaktadır. Caminin kuzey yönündeki giriş kapısı üzerinde yan yana duran kitabeler caminin yapımı ile ilgili bilgileri içermektedir: 
“Fi eyyâmi devleti el-Sultan el-a’zam zıllu’l-lâh 
Fi el-âlem Gıyas el-dünya ve’d-din Ebü’l-feth Keyhüsrev bin 
Keykubad eyyede’l-lâhu Saltanatahu emere bi’imâreti el-mescid 
El-Emir el-İsfehselar el-ecellül-Kbir İmâdel-din 
Hezar Dinari Betârihi Şevval senete erbaa veselâsin ve sittemle 634 (1237)” 
Bugün kapatılmış olan kasnak penceresinin doğusundaki kitabe
“Emere bi imâreti haza el-Mesid el-mübarek el Emir 
El-Ekrem zeynü’l-haremeyn Ebü’l-hayrat 
Özbek Subaşı dâme tevfikahu ve bereketehu 
Li seneti selâse ve semânine ve seb’amie 783 (1381-1382)” 
Minare kaidesindeki kitabe: 
“Yine Salih Mehmed yani sahib hayr din-perver 
Vücûd-ı pâkile oldur melik siret beşer manzar 
Hezâr Dinar bina ettiği mescidi edip cami 
Nice himmetle yaptı bir minare dahi bir minber 
Bugün bu âlem-i fânide ol kim hayre sâioir 
Şefi’i ola yarın dilerim mahşerde Peygamber 
Seda û nağme û tekbir erince arş-ıa’laya 
Ezana kademsitan çıktığı demde müezzinler 
Zer ü mükellefdir deyu ben dest-i gayb Arif 
Yazar tarihini bihali ta’âlâ şânuhu ekber 
Sene 1052 (1642-1643)”, 
İbadet mekânı kasnaklı ve tromplu bir kubbe ile özeri örtülmüştür. Mescidin ilk yapılışında da tek kubbeli bir mescit olduğu sanılmaktadır. İçerisi batı duvarındaki iki, kasnak bölümündeki dört yana açılmış pencerelerle aydınlatılmıştır. Mihrap son devirlerde yapılmıştır. İki yanında plasterlerle çıkmaları olan üzeri üçgen alınlıkla sonuçlanan mihraplardan bir örnektir. Burada karışık bitki desenleri, alınlıkta da çini kaplamalar görülmektedir. Mihrabın bir köşesinde de Kütahyalı Mehmet Hilmi’nin 1898-1899 yılında mihrabı yaptığını gösteren küçük bir kitabe vardır.

Kaynak: kutahyatanitim.tr.gg/Cami-ve-Mescidler.htm

Fotoğraflar: Mustafa Gürelli